Warszawa: Jutro 15. lecie ekumenicznego Stowarzyszenia Pokoju i Pojednania „Effatha”

23 stycznia – w 15. rocznicę podpisania Deklaracji o wzajemnym uznaniu Chrztu świętego, który był milowym krokiem ekumenizmu w Polsce – taki sam jubileusz świętować będzie stowarzyszenie „Effatha”. Z tych obu okazji odbędzie się uroczyste modlitewne spotkanie ekumeniczne w kościele Dzieciątka Jezus w Warszawie. Uczestniczyć w nim będą biskupi Kościołów zrzeszonych w Polskiej Radzie Ekumenicznej, kard. Kazimierz Nycz z Kościoła rzymskokatolickiego i przedstawiciel Kościoła greckokatolickiego.

Stowarzyszenie Pokoju i Pojednania „Effatha” – którego inicjatorką i prezesem jest Danuta Baszkowska – powstało dokładnie 23 stycznia 2000 r., czyli w dniu podpisania przez zwierzchników sześciu Kościołów zrzeszonych w Polskiej Radzie Ekumenicznej i Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce Deklaracji o wzajemnym uznaniu chrztu świętego. Dla upamiętnienia tego faktu, od tej pory każdy 23. dzień miesiąca stał się stałą datą Modlitewnych Spotkań Ekumenicznych organizowanych przez stowarzyszenie „Effatha”. Jutrzejsze jubileuszowe spotkanie będzie 165. takim spotkaniem. Uczestniczą w nich zawsze duchowni i świeccy z 11 Kościołów chrześcijańskich obecnych na ziemi polskiej.

Stowarzyszenie „Effatha” swymi korzeniami sięga modlitewnej, nieformalnej Grupy Pojednania, zainspirowanej słynnym międzyreligijnym spotkaniem w Asyżu w 1986 r. Powstała ona w stołecznej parafii Miłosierdzia Bożego w 1987 r. Podpisanie „Deklaracji o wzajemnym uznaniu chrztu świętego” 23 stycznia w Roku Wielkiego Jubileuszu 2000 zostało potraktowane przez członków warszawskiej Grupy Pojednania jako inspiracja do powołania trwałej struktury w formie trwałego stowarzyszenia. „postanowiliśmy tak zrobić – deklaruje Danuta Baszkowska – gdyż Deklaracja o wzajemnym uznaniu chrztu, wówczas podpisana, jest unikalnym osiągnięciem ekumenicznym w skali światowej”.

Stowarzyszenie Pokoju i Pojednania „Effatha” pragnie – jak samo deklaruje: „szerzyć w oparciu o wartości chrześcijańskie, drogą modlitwy i działania, idee dialogu i pokoju, pojednania i miłości wśród ludzi różnych wyznań, poglądów i o różnym statusie społecznym”.

„Effatha” od 15 lat działa bez żadnych dotacji, członkowie pracują bezpłatnie, nie są pobierane żadne składki członkowskie. Działalność stowarzyszenia opiera się na darach serca.

Do organizowania comiesięcznych modlitewnych spotkań ekumenicznych „Effathy” od początku włączył się Warszawski Odział Polskiej Rady Ekumenicznej oraz kolejni gospodarze miejsca spotkań. Na początku był to Ośrodek Charytatywny dla bezdomnych przy ul. Żytniej, przez kilka miesięcy parafia rzymskokatolicka św. Jozafata na Powązkach, a od lutego 2002 r. do chwili obecnej – parafia rzymskokatolicka św. Alojzego Orione w Śródmieściu.

Tematyka spotkań jest bardzo różnorodna. Odbywa się np. cykl „Sami o sobie dla nas”, w którym poszczególne wyznania prezentują swoją historię i współczesność. Tematy danego miesiąca często nawiązują do ważniejszych świąt w roku liturgicznym, aktualnych wydarzeń ekumenicznych, a także spraw religijnych, etyczno-moralnych i społecznych.

Każde spotkanie rozpoczyna uroczysta procesja z Ewangeliarzem, paschałem, a uczestnicy trzymają w rękach zapalone tradycyjne świeczki Kościołów wschodnich (symbol światła Chrystusa). Punktem stałym programów spotkań jest liturgia słowa oraz modlitwy o pojednanie i pokój. Uczestnicy spotkań trzymają się za ręce i wspólnie śpiewają: „Abyśmy byli jedno i jedno mieli serce…”.

Wzruszającym momentem na zakończenie każdego spotkania jest ceremonia dzielenia się wszystkich obecnych między sobą świeżym, aromatycznym chlebem – symbolem jedności. Każde spotkanie kończy się w sali parafialnej wspólną agapą dla wszystkich uczestników.

Spotkania charakteryzują się bogatą oprawą muzyczną. Oprócz stałego uczestnictwa Parafialnego Chóru „Opatrzność”, chętnie występują soliści i chóry z różnych Kościołów chrześcijańskich, katolickich zgromadzeń zakonnych i różnych grup wyznaniowych, które przedstawiają własny program słowno-muzyczny, związany z głównym tematem miesiąca.

Członkowie Stowarzyszenia uczestniczą w wielu wydarzeniach ekumenicznych, m.in. Tygodniu Powszechnej Modlitwy o Jedność Chrześcijan w styczniu, Światowym Dniu Modlitw Kobiet chrześcijańskich o pokój w marcu i Dniach Biblijnych w maju.

Założycielką Stowarzyszenia „Effatha” jest Danuta Baszkowska. W czasie wieloletniego pobytu z mężem i dziećmi w Indiach współpracowała z siostrami niemiecko – szwajcarskiego zgromadzenia zakonnego „Holly Cross”, występując m.in. wspólnie w miejscowej prasie przeciw zwyczajowej i rytualnej dyskryminacji kobiet hinduskich, a szczególnie przeciwko dziecięcej prostytucji. Poznała tam działalność Matki Teresy z Kalkuty i do dziś współpracuje z siostrami Misjonarkami Miłości, pracującymi w Polsce.

Stowarzyszenie Pokoju i Pojednania „Effatha” jest członkiem Forum św. Wojciecha, organizującego międzynarodowe Zjazdy Gnieźnieńskie. Danuta Baszkowska będąc członkiem Komitetu Organizacyjnego tych zjazdów, zainspirowała – w oparciu o ekumeniczny dorobek stowarzyszenia – wprowadzenie do programów zjazdowych takich ekumenicznych elementów, jak Ekumeniczna Droga Krzyżowa czy Święta Biblii.
W 2013 r. roku Stowarzyszenie „Effatha” włączyło się w organizację międzynarodowej, katolicko-prawosławnej konferencji w Warszawie pt: „Przyszłość chrześcijaństwa w Europie. Rola Kościołów Polski i Rosji”. Była ona kolejnym ważnym krokiem w dialogu Kościoła katolickiego w Polsce z Rosyjskim Kościołem Prawosławnym w ślad za podpisanym rok wcześniej „Wspólnym orędziem do narodów Polski i Rosji”.

Zdaniem Baszkowskiej, fenomen Modlitewnych Spotkań Ekumenicznych wynika z autentycznej potrzeby wspólnej modlitwy ludzi różnych wyznań. Serdeczna, pełna zrozumienia i przyjaźni atmosfera stwarza dogodny klimat do bycia razem. Zarazem są one odpowiedzią, zarówno świeckich jak i duchownych, na wezwanie Jana Pawła II do modlitw o pokój dla świata i pojednanie między ludźmi i religiami.