Warszawa: prezentacja albumu o pomocy Węgrów dla polskich uchodźców

W Galerii Porczyńskich w Warszawie odbyła się 16 maja promocja monumentalnego albumu pt. „Pamięć II. Polscy uchodźcy na Węgrzech 1939-1946”. W promocji dzieła autorstwa Krystyny i Grzegorza Łubczyków uczestniczył kard. Kazimierz Nycz, metropolita warszawski.

Album dokumentuje trudną do wyobrażenia pomoc, jakiej Węgrzy udzielili podczas okupacji niemieckiej polskim uchodźcom. Szacuje się, że kraj ten objął opieką ok. 140 tys. uciekinierów z Polski. Wojskowi dzięki wsparciu Węgrów przedostali się na Zachód, natomiast większość cywilów przeżyła w tym kraju czas okupacji, a młodzież mogła się uczyć w polskim gimnazjum i liceum, a także na węgierskich uczelniach.

Dlatego Jan Stanisław Ciechanowski, p.o. Kierownika Urzędu ds. Kombatantów, który pomógł wydatnie w powstaniu albumu, określił go jako „dzieło pomnikowe”, dokumentujące „wspaniały epizod polsko-węgierskiej historii”. Min. Ciechanowski zwrócił uwagę, że uwzględnia ono rolę Kościoła katolickiego w Polsce jako „depozytariusza polskiej wolności”, o czym świadczą rozdziały poświęcone polskim duszpasterzom pracującym wśród naszych uchodźców.

Aktor Olgierd Łukaszewicz odczytał list prezydenta Bronisława Komorowskiego, który gratulując autorom określił album jako „wspaniałe świadectwo” i „fascynującą opowieść o przyjaźni i solidarności” pomiędzy Polakami i Węgrami. Z kolei Prymas Polski, abp Józef Kowalczyk w swoim liście zwrócił uwagę, że autorzy ukazali w książce tak wspaniałe postacie jak Henryk Sławik, nuncjusz apostolski abp Angelo Rotta oraz wielu polskich księży.

Grzegorz Łubczyk, b. ambasador Polski na Węgrzech, mówił o licznych niespodziankach podczas pracy nad albumem. Ślad od córki jednego z uchodźców zaprowadził autorów do archiwum w Sarvar. „Kiedy zobaczyłem tam siedemset nigdzie niepublikowanych zdjęć polskich żołnierzy, myślałem, że śnię” – wspominał autor. Podkreślił, że album powstał dzięki licznym ofiarodawcom. „Tu na sali znajduje się ok. 40 osób – uchodźców, ich synów i córek, którzy ofiarowali nam zdjęcia” – mówił ambasador Łubczyk.

Dla Krystyny Łubczyk najcenniejszym skarbem jaki zawiera ta książką, cenniejszym niż wszystkie klejnoty świata, jest pamięć ludzka.

Wzruszającym momentem uroczystości było przekazanie przez Gorygy`ego Martona, generała straży narodowej Węgier ryngrafu, jaki dał jego ojcu polski generał Wacław Scaeovola Wieczorkiewicz. „Ten generał sam chciał przewieźć ryngraf do Polski. Teraz będzie miał lepsze miejsce, bo ja go tu przywiozłem” – powiedział wśród aplauzu zgromadzonych Gyorgy Marton.

Józef Musioł, prezes Zarządu Towarzystwa Przyjaciół Śląska w Warszawie, syn uczestnika trzech Powstań Śląskich i uchodźcy, powiedział: „Nie mam majątku. Ten album przekażę jako spadek moim następcom”.

W promocji uczestniczył ambasador Węgier Robert Kiss, który spotkał się z ok. 40 osobami – uchodźcami bądź członkami ich rodzin, którzy przekazali autorom albumu fotografie i dokumenty. Ambasador powiedział, że album jest świadectwem tego, iż Polacy potrafią być wdzięczni.

W promocji wzięli udział liczni sponsorzy oraz przedstawiciele Oficyny Wydawniczej RYTM, wydawcy albumu.