Warszawa-Wola: prośba o przebaczenia w 70. rocznicę rzezi cywilów

W 70. rocznicę rzezi na Woli, w trakcie której oddziały SS wymordowały 30 do 60 tys. mieszkańców dzielnicy, burmistrz Westerlandu Petra Reiber prosiła Polaków o wybaczenie. Uroczystość, upamiętniająca te tragiczne wydarzenia odbyła się na skwerze pod pomnikiem Ofiar Rzezi Woli. Obecność przybyłej z wyspy Sylt przewodniczącej władz lokalnych nie była przypadkowa – przez 12 lat jej poprzednikiem był kat Warszawy, Grupenfurer SS Heinz Reinefarth. Po wojnie nie tylko udało mu się uniknąć odpowiedzialności za zbrodnie, dokonane na ludności cywilnej, ale był burmistrzem Westerlandu w latach 1951-1963 oraz deputowanym do Landtagu.

– Na Woli stąpamy po ludzkich prochach, mamy do czynienia z nieznanym nie żołnierzem, a cywilnymi mieszkańcami, mordowanymi metodycznie i w sposób zorganizowany – mówiła burmistrz dzielnicy Wola Urszula Kierzkowska. Stwierdziła też, że obecność na uroczystości delegacji z wyspy Sylt jest wyjątkowym gestem szacunku i pojednania.

Proszę o wybaczenie – mówiła burmistrz Westerlandu Petra Reiber. Z ubolewaniem podkreśliła, że Polacy i Niemcy połączeni są ciemną przeszłością, za którą powinni wstydzić się wszyscy Niemcy. – Stawiamy czoło przeszłości, sprawa Heinza Reinefartha nie powinna być spychana w podświadomość i zapomniana – podkreśliła. Pani Reiber wyjaśniła też, jak to się stało, że kat Warszawy uniknął odpowiedzialności – był zręcznym prawnikiem, korzystał z fałszywych świadectw kompanów, w Niemczech Zachodnich był negatywny stosunek do PRL, której władzy żądały ekstradycji zbrodniarza. W efekcie nigdy nie został ukarany. – Nie możemy naprawić zła, ale prosić o przebaczenie, możemy pamiętać i zrobić wszystko, aby te straszne czyny nie mogły wydarzyć się powtórnie – podkreśliła burmistrz Reiber.

Andrzej Krzysztof Kunert, sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa mówił o odsłonięciu 31 lipca br. w Westerland tablicy informującej, że w latach 1951-1963 funkcję burmistrza sprawował kat Warszawy Heinz Reinefarth. "Zawstydzeni pochylamy się nad ofiarami z nadzieją na pojednanie" – czytamy na tablicy. – Taki gest nie był łatwy, ale tylko prawda i żywa pamięć są drogą do pojednania" – stwierdził min. Kunert.

W tym samym dniu na skwerze obok Pomnika Ofiar Woli została otwarta wystawa, przedstawiająca zdjęcia dzielnicy, fotografie dowódców SS, obrazująca m.in. powojenne losy Heinza Reinefartha.

W uroczystości wzięli udział powstańcy, mieszkańcy dzielnicy Wola, posłowie Sejmu RP, przedstawiciele władz lokalnych, poczty sztandarowe.

Rzeź Woli miała miejsce w pierwszych dniach sierpnia 1944 r. Kilka niemieckich formacji ludobójczych, w tym SS i Dirlewangera systematycznie wybijała cywilną ludność dzielnicy. W pierwszej fazie ginęli wszyscy, w kolejnych tylko mężczyźni, gdyż zbrodniarze oszacowali, że mają za mało amunicji. W listopadzie odbędzie się międzynarodowa konferencja, w trakcie której prawnicy będą rozważać możliwość zakwalifikowania zbrodni na ludności cywilnej w trakcie Powstania Warszawskiego jako zbrodni wojennej. Jutro, 6 sierpnia w Domu Spotkań z Historią odbędzie się wykład dr. Philippa Martiego, autora książek o Heinzu Reinefartcie.