Wiara w Boga domaga się zaangażowania ludzkiego rozumu

Wskazaniu na racjonalność wiary w Boga poświęcił Benedykt XVI swą katechezę podczas audiencji ogólnej w Watykanie.

Ojciec Święty podkreślił, że owocna relacja między zrozumieniem a wiarą tkwi u podstaw uczciwej relacji między nauką a wiarą. W Auli Pawła VI papieskiej katechezy wysłuchało około 8 tys. wiernych.

Papież zaznaczył, że wiara nie wchodzi w konflikt z nauką, a raczej z nią współpracuje, oferując podstawowe kryteria, aby krzewiła dobro wszystkich, żądając od niej, aby rezygnowała jedynie z tych prób, które sprzeciwiając się pierwotnemu planowi Boga, mogą spowodować skutki, które zwracają się przeciwko samemu człowiekowi.

Benedykt XVI przypomniał, że wiara prowadzi do odkrycia, iż spotkanie z Bogiem dowartościowuje, udoskonala i uwzniośla to, co jest w człowieku prawdziwe, dobre i piękne. Poznanie Boga jest doświadczeniem wiary i domaga się równocześnie podjęcia drogi intelektualnej i moralnej, gdyż głęboko poruszeni obecnością w nas Ducha Jezusa, możemy przezwyciężyć perspektywy naszego egoizmu i otwieramy się na prawdziwe wartości życia.

Mówiąc o racjonalności wiary Ojciec Święty zauważył, że tradycja katolicka od samego początku odrzucała fideizm – to znaczy chęć wierzenia wbrew rozumowi. Bóg nie jest bowiem absurdalny, ale jest tajemnicą, pełną sensu, znaczenia i prawdy. Równocześnie Bóg swoją łaską oświeca rozum, otwiera jemu nowe niezmierzone i nieskończone horyzonty. „Stąd wiara jest bodźcem do poszukiwania zawsze, nieustannie, do niepokoju w niewyczerpanym odkrywaniu prawdy i rzeczywistości. Fałszywe jest uprzedzenie pewnych współczesnych myślicieli, według których rozum ludzki byłby blokowany dogmatami wiary” – stwierdził papież.

Benedykt XVI wspomniał o wkładzie, jaki w obronę racjonalności wiary włożyli św. Augustyn, Anzelm z Canterbury i św. Tomasz z Akwinu a także o nauce I Soboru Watykańskiego oraz bł. Jana Pawła II zawartej w encyklice „Fides et ratio”. „W nieodpartym pragnieniu prawdy tylko harmonijny związek między wiarą a rozumem jest drogą słuszną, która prowadzi do Boga i całkowitego spełnienia siebie” – stwierdził Benedykt XVI. Podkreślił, że nauka ta ma także swe oparcie w Nowym Testamencie.

Ojciec Święty wskazał, że na tych przesłankach dotyczących owocnego związku między zrozumieniem a wiarą zbudowana jest także uczciwa relacja między nauką a wiarą: „Badania naukowe wnoszą do wiedzy nieustannie nowe prawdy dotyczące człowieka i wszechświata. Prawdziwe dobro ludzkości, poznawalne w wierze, otwiera perspektywę, w której musi podążać ich droga odkrywcza (…)”

Papież podkreślił, że „wiara nie wchodzi w konflikt z nauką, a raczej z nią współpracuje, oferując podstawowe kryteria, aby krzewiła dobro wszystkich, żądając od niej, aby rezygnowała jedynie z tych prób, które sprzeciwiając się pierwotnemu planowi Boga, mogą spowodować skutki, które zwracają się przeciwko samemu człowiekowi”.

Benedykt XVI zaznaczył jednocześnie, że o ile nauka pomaga wierze zrozumieć Boży plan w odniesieniu do wszechświata, to wiara pozwala postępowi naukowemu, by dokonywał się zawsze dla dobra i prawdy o człowieku, pozostając wiernym wobec tego Bożego planu. Dlatego właśnie decydujące znaczenie dla człowieka ma otwarcie się na wiarę i poznanie Boga oraz Jego zbawczego planu w Jezusie Chrystusie.

„Tylko Bóg, który «stworzył niebo i ziemię» (Ps 115,5), może sam dać prawdziwe poznanie każdej rzeczy stworzonej w jej relacji do Niego” – stwierdził Benedykt XVI.

Mówiąc o zaangażowaniu chrześcijan w ewangelizację Ojciec Święty wyraził nadzieję, że pomoże ono, by Ewangelia znalazła na nowo centralne miejsce w życiu wielu ludzi naszych czasów. Zachęcił do modlitwy, aby wszyscy odnaleźli w Chrystusie sens życia i fundament prawdziwej wolności, bez Boga bowiem człowiek zatraca samego siebie.

„Tylko Chrystus wypełnia pragnienia prawdy i dobra zakorzenione w duszy każdego człowieka: teraz, w tym czasie, który mija i w dniu, który nie ma końca, w szczęśliwej wieczności” – zakończył swą katechezę Benedykt XVI.