Wielki Piątek u ewangelików na Śląsku Cieszyńskim

Wierni z diecezji cieszyńskiej, gdzie mieszka prawie połowa z około 70 tysięcy polskich ewangelików, biorą udział w Wielki Piątek w specjalnych nabożeństwach. Ten dzień obchodzony jest w Kościele ewangelicko-augsburskim jako jeden z najważniejszych dni roku liturgicznego.

Ewangelicy mocno akcentują teologię krzyża i Wielki Piątek jest bardzo uroczyście obchodzony, jednak, jak podkreśla wielu luterańskich duchownych, nie można tego dnia odrywać od perspektywy zmartwychwstania. Kościół luterański w Wielki Piątek stara się przypominać, że krzyż Chrystusa wybawia człowieka z grzechu i jedna z Bogiem.

W większości ewangelickich parafii odprawiane są tego dnia dwa nabożeństwa – rano i wieczorem. Milkną dzwony, na ołtarzu dominuje czerń, a krzyż ołtarzowy może być przysłonięty kirem. W ten dzień w wielu kościołach luterańskich zbierana jest ofiara wielkopostna na działalność diakonijną (charytatywną). Czytana lub śpiewana jest także „Improperia” („Ludu mój, cóżem ci uczynił?) oraz „Trishagion” („Święty Boże, Święty Mocny”).

W Wielki Piątek w kościołach sprawowany jest też Sakrament Ołtarza. Wierni przystępują wówczas do komunii św. pod postaciami chleba i wina.

Najważniejszym przesłaniem Wielkiego Piątku jest krzyż, na którym umarł Zbawiciel. Dla ewangelików wiara w krzyż jest podstawą usprawiedliwienia – kiedy ludzie za darmo otrzymują życie wieczne i zbawienie. Tego dnia luteranie koncentrują się na wewnętrznym doświadczaniu i przeżywaniu Chrystusa w Słowie Bożym i sakramencie. Wielu z nich bierze urlopy lub korzysta z prawa do wolnego, bezpłatnego dnia.

Ewangelicy nie praktykują adoracji Grobów Pańskich, ani nie biorą udziału w Drogach Krzyżowych. Post nie jest nakazany, ale wielu go zachowuje.

Na Śląsk Cieszyński, uznawany w XVI w. za enklawę tolerancji, pierwsze trendy reformacyjne dotarły wkrótce po wystąpieniu Marcina Lutra. W 1547 r. ówczesny książę cieszyński Wacław III Adam po raz pierwszy zezwolił na objęcie przez ewangelickiego kapłana wolnej parafii w Puńcowie.