Wierni Kościołów wschodnich świętują dziś Wielkanoc

Prawosławni i wierni innych obrządków wschodnich rozpoczęli obchody Wielkanocny. W Polsce żyje ponad pół miliona prawosławnych i ok. 120 tys. grekokatolików.

W tym roku wierni tych Kościołów obchodzą Wielkanoc 19 kwietnia, czyli tydzień po katolikach. Niekiedy różnica ta wynosi aż 5 tygodni, bo prawosławni posługują się kalendarzem juliańskim zaś katolicy – gregoriańskim. Przed dwoma laty chrześcijanie obrządków wschodnich i katolicy obchodzili Wielkanoc w tym samym terminie.

Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny jest drugim co do wielkości wyznaniem w Polsce. W kraju, według różnych szacunków, mieszka od 500 tys. do 600 tys. Prawosławnych, najwięcej na Podlasiu.

Kościół dzieli się na 6 diecezji ( warszawsko-bielska, białostocka-gdańska, lubelsko-chełmska, wrocławsko-szczecińska, łódzko-poznańska, przemysko-nowosądecka).

Święto Zmartwychwstania Chrystusa obchodzą także grekokatolicy. Niedzielna liturgia paschalna zaczyna się u nich wczesnym rankiem. Godzina rozpoczęcia świętowania zależy od tradycji i uwarunkowań lokalnych. Czasem bywa to 4 rano, czasem 6.

Na początku odbywa się krótkie nabożeństwo nawiązujące do pustego grobu. Polega ono na przeniesieniu przez kapłana płaszczanicy z Grobu Bożego na ołtarz.

Potem następuje tzw. Jutrznia Paschalna, nabożeństwo, które już w pełni mówi o cudzie zmartwychwstania. Zaczyna się ono procesyjnym wyjściem kapłanów i wszystkich wiernych z kościoła, którego drzwi zostają zamknięte. Procesja obchodzi świątynię – raz lub trzykrotnie. Po procesji celebrans przewodniczący liturgii stuka krzyżem w drzwi kościoła i otwiera je na znak pustego grobu i zmartwychwstania.

Po śpiewie „Chrystus zmartwychwstał” wszyscy wierni pod przewodnictwem kapłana wchodzą do świątyni, gdzie dalej trwa nabożeństwo. We wszystkich Kościołach tradycji wschodniej czyta się wówczas m.in. tekst o zmartwychwstaniu autorstwa św. Jana Chryzostoma.

Po Jutrzni Paschalnej odprawiana jest od razu Eucharystia, w czasie której kapłan czyta Prolog Ewangelii wg św. Jana. W czasie tego czytania biją wszystkie kościelne dzwony. Od czasu tej liturgii drzwi ikonostasu pozostają otwarte na cały tydzień – przez oktawę Świąt Wielkanocnych. Po Mszy św. wierni udają się do domów na paschalne śniadanie.

W Poniedziałek przypada drugi dzień Świąt. Charakterystyczny dla tradycji greckokatolickiej jest ludowy zwyczaj polegający na tym, że po Mszy św. dzieci i młodzież wychodzą przed kościół i śpiewają pieśni o wiośnie, o przebudzaniu się do życia. Po tych śpiewach rozpoczyna się zwykle – znane nie tylko w tradycji wschodniej – polewanie wodą.

Wierni Kościoła greckokatolickiego w Polsce skupieni są w metropolii przemysko-warszawskiej, w której skład wchodzą dwie diecezje: archidiecezja przemysko-warszawska i diecezja wrocławsko-gdańska. Na czele metropolii stoi abp Jan Martyniak, zaś biskupem diecezji wrocławsko-gdańskiej jest bp Włodzimierz Juszczak.

Liczbę grekokatolików w Polsce szacuje się na ok. 120 tys.