Wilno obchodzi 700. urodziny

Wielki zegar stojący na Placu Katedralnym w stolicy Litwy od roku odmierzał czas do tego wydarzenia – dziś Wilno obchodzi swoje 700. urodziny. Za datę narodzin miasta przyjęto 25 stycznia 1323 r., kiedy to Wilno po raz pierwszy zostało wspomniane w źródłach historycznych, w liście wielkiego księcia Giedymina, w którym pogański książę zachęca chrześcijan z miast hanzeatyckich Europy do osiedlania się na Litwie.

„Wilno – 700 lat młode” – pod takim hasłem stolica Litwy świętuje swój jubileusz. Obchody rozpoczęło o godz. 12.00 wciągnięcie flagi św. Krzysztofa, patrona miasta, na Placu Ratuszowym przez trójkę najbardziej zasłużonych wilnian. W planach – liczne koncerty, wystawy, konferencje, Festiwal Świateł oraz uroczysta Msza święta w katedrze, której będzie przewodniczył stojący na czele Episkopatu Litwy abp Gintaras Grušas.

Wczoraj, 24 stycznia miasto odwiedzili merowi i delegaci innych miast europejskich, a wileński samorząd wspólnie z organizacją Eurocities zorganizował międzynarodową konferencję „Champion Cities Summit 2023”. Eurocities to sieć ponad 200 miast w 38 krajach.

Za datę narodzin miasta przyjęto 25 stycznia 1323 r., kiedy to Wilno po raz pierwszy zostało wspomniane w źródłach historycznych. Taka data widnieje w liście, który książę Giedymin wysłał do hanzeatyckiego miasta Rygi, zapraszając chrześcijańskich kupców, żołnierzy, rzemieślników, rolników i duchownych do przyjazdu i osiedlenia się na Litwie.

Swoje zaproszenie wielki książę Giedymin skierował także do innych miast hanzeatyckich, w liście są wymienione: Lubeka, Stralsund, Brema, Magdeburg i Kolonia. Do naszych czasów dotrwała kopia listu sporządzona w Rydze zaraz po otrzymaniu oryginału. List został skopiowany zgodnie z instrukcjami Giedymina: „Prosimy wszystkich radnych miasta, aby ten list został przepisany i przymocowany do drzwi kościoła, a sam list, z miłości do nas, został niezwłocznie przesłany do sąsiedniego miasta, aby chwała Boża mogła zapoznać z nim wszystkich”.

Ciekawostką jest to, że pogański władca Litwy zaprasza do swojego państwa chrześcijan i powołuje się na Boga i ewangeliczne zasady: „Odtąd bowiem nie chcemy nikomu szkodzić, lecz wszystkim pomagać i umacniać pokój, braterstwo i prawdziwe miłosierdzie ze wszystkimi wiernymi Chrystusa w wiecznym przymierzu.” Na zakończenie wymieniona jest też kościelna data: „Dane, po starannym rozważeniu, w naszym mieście Wilnie roku Pańskiego 1323, w dniu nawrócenia świętego Apostoła Pawła”.

Giedymin, twórca potęgi mocarstwowej Litwy, założyciel dynastii Giedyminowiczów, panował w latach 1316 – 1341. Litwa była wtedy krajem pogańskim, który próbował chrystianizować Zakon Krzyżacki. Książę kilkakrotnie obiecywał papiestwu przyjęcie chrztu, aby powstrzymać najazdy krzyżackie. Symboliczna jest data widniejąca na liście z podkreśleniem „w dniu nawrócenia św. Apostoła Pawła”, jakby sugerująca, że tak jak Szaweł, późniejszy apostoł Paweł, książę pragnie przyjąć chrześcijaństwo. Giedymin zawierając rok później pokój z Zakonem Krzyżackim także powoływał się na gotowość przyjęcia chrztu. Dopiero jednak jego wnuk Jagiełło, żeniąc się z królową Jadwigą Andegaweńską w 1386 r. ochrzcił się wraz z całą Litwą.

Ta cenna średniowieczna kopia listu Giedymina została wypożyczona z Łotewskiego Archiwum Historycznego i będzie prezentowana podczas wystawy w wieży Zamku Giedymina Litewskiego Muzeum Narodowego.

Do słów wielkiego księcia Giedymina nawiązuje intencja Mszy jubileuszowej: „za Wilno i jego mieszkańców, o budowanie pokoju, braterstwa i miłosierdzia”, która zostanie odprawiona w wileńskiej katedrze o godz. 17.30. pod przewodnictwem abp Gintarasa Grušasa, który jest zarazem przewodniczącym Rady Konferencji Episkopatów Europy (CCEE).

Przez cały tydzień urodzin miasta Muzeum Dziedzictwa Kościelnego zaprasza do poznania chrześcijańskiej historii Wilna „od jej korzeni – katedralnych lochów i krypt, po chmury – wznoszące się w górę wieże i kopuły kościołów, widoczne z dzwonnicy Katedry Wileńskiej”.

Dziś zostanie także odsłonięty pomnik „Przykazania wielkiego księcia litewskiego Giedymina dla Wilna i Litwy”, który stanie obok wieży zamku Giedymina, na dziedzińcu Pałacu Wielkich Książąt Litewskich. Autorem pomnika jest rzeźbiarz Martynas Gaubas.

Główna urodzinowa impreza – widowisko ukazujące 700 lat historii miasta rozpocznie się o godz. 19.30 (18.30 czasu polskiego) na Placu Katedralnym.

Stolica Litwy zamierza świętować swoje urodziny przez pół roku aż do 25 lipca, kiedy to przypada wspomnienie św. Krzysztofa, patrona Wilna. Obchody odbywają się pod patronatem UNESCO, które uznało rocznicę za godną wpisania w międzynarodowy kalendarz.