Wodzisław staje się ponownie miastem

Ponad 35-letnie starania o przywrócenie praw miejskich zostały zwieńczone sukcesem – od 1 stycznia Wodzisław w woj. świętokrzyskim i w diecezji kieleckiej ponownie stanie się miastem. We wtorek 29 grudnia wójt Dominik Łukasik odebrał akt nadania statusu miasta od premiera Mateusza Morawieckiego, w zamian ofiarując mu obraz z kościołem wodzisławskim.

– Życzę państwu i mieszkańcom gmin, dzisiaj wiosek, a wkrótce miast, aby w to nowe dziesięciolecie weszły z impetem, z odwagą, z optymizmem i rzeczywiście wykorzystały to jako swój nowy impuls rozwojowy – mówił wczoraj do przedstawicieli miejscowości odzyskujących prawa miejskie, premier. Tylko jedna z nich znajduje się w świętokrzyskiem.

1 stycznia uroczystą Sumę w Nowy Rok połączoną m.in. z dziękczynieniem za przywrócenie praw miejskich, odprawi w kościele św. Marcina w Wodzisławiu bp Piotr Skucha z Sosnowca.

Wodzisław, podobnie jak wiele mniejszych miejscowości w Polsce, stracił prawa miejskie na mocy ukazu cara Aleksandra II za pomoc powstaniu styczniowemu. Starania podjęte przez Towarzystwo Przyjaciół Wodzisławia, były połączone z konsultacjami społecznymi i dziesiątkami spotkań.

1 stycznia 2021 r. prawa miejskie zyska łącznie dziesięć nowych miast w Polsce. Ich liczba wzrośnie do 954.
– To nie tylko spełnienie marzeń mieszkańców, ale nadzieja na lepsze rozwiązania, na dotacje, na podwyższenie statusu i standardu życia mieszkańców – mówi KAI Teresa Szwaczka, prezes Towarzystwa Miłośników Wodzisławia. Zauważa, że Wodzisław ma na koncie piękną kartę dziejów, obejmującą obiekty kultu religijnego katolików, Żydów, kalwinów oraz lokalne dziedzictwo kulturowe.

Historia Wodzisławia ma ponad 700 lat. Zachowane wykazy opłat świętopietrza z I połowy XIV w. dowodzą o obecności kościoła parafialnego. Z 1366 r. zachował się pierwszy dokument potwierdzający, że Wodzisław był miastem królewskim, a w 1370 r., na mocy królewskiego testamentu, miasto wraz z przyległymi wsiami ofiarowane zostało rycerzom Przedbora i Pakosława, pieczętujących się herbem Zadora – protoplastom rodu Lanckorońskich. W 1508 r., staraniem Adama Lanckorońskiego, Wodzisław lokowany był na prawie magdeburskim. Prawa miejskie utracił w 1869 r. podczas reformy administracyjnej przeprowadzonej przez władze carskie.

Wodzisław w swej historii miał czasy rozwoju i wzrostu znaczenia miasta, jak i jego upadku. W okresie reformacji stał się silnym ośrodkiem kalwinizmu, odbywały się tu liczne zjazdy, funkcjonowała szkoła kalwińska, a w 1560 r. utworzono dystrykt wodzisławski. W 1613 r. Samuel Lanckoroński nakazał opuścić kalwinom miasto. W miejsce drewnianego kościoła wybudował murowany, wzorowany na wczesnobarokowych świątyniach rzymskich, sprowadził obraz patrona św. Marcina z Wiecznego Miasta i relikwie, m.in. św. Peregryna. Lanckorońscy wybrali kościół na rodową nekropolię, o czym przypominają ich oryginalne pomniki nagrobne w typie Canovy. W Wodzisławiu gminę wyznaniową stworzyli Żydzi, budując w mięcie okazałą synagogę i cmentarz (kirkut), na którym znajduje się pomnik poświęcony ofiarom Holokaustu.

W okresach wojen, utraty niepodległości, mieszkańcy czynnie brali udział w walkach. Tak było podczas najazdu Szwedów, powstań narodowych (Insurekcji kościuszkowskiej w 1794 r., powstania listopadowego w 1830 r., powstania styczniowego w 1863 r.), pierwszej wojny światowej.

Najwięcej ofiar poniesiono podczas drugiej wojny światowej. Zamieszkujący tu Żydzi zostali wymordowani lub zginęli w obozach koncentracyjnych. Teren ten sprzyjał powstawaniu podziemia. Działały tu oddziały partyzanckie Batalionów Chłopskich, Armii Krajowej i inne. Działania odwetowe okupanta to pacyfikowanie wsi i egzekucje zbiorowe.