Wręczenie Nagród im. ks. Stanisława Musiała

Socjolog i członek Centrum Badań nad Zagładą Żydów Karolina Panz oraz przewodniczka i edukatorka Wioleta Szczeponka odebrały Nagrody im. ks. Stanisława Musiała. Uroczystość wręczenia wyróżnień odbyła się w sali obrad Urzędu Miasta Krakowa. Nagroda przyznawana jest osobom zasłużonym dla dialogu chrześcijańsko- i polsko-żydowskiego.

Karolina Panz otrzymała wyróżnienie w kategorii twórczość promująca ducha dialogu i współpracy chrześcijańsko-żydowskiej i polsko-żydowskiej. Od kilkunastu lat zajmuje się pracą badawczą dotyczącą losów żydowskich obywateli Polski. Pisze m.in. o historii Zagłady Żydów z małopolskich miejscowości, przybliżając szczegółowo losy konkretnych osób, przywracając pamięć o nich, pieczołowicie rekonstruując ich życia z okruchów dostępnych danych.

– W swoich badaniach Karolina Panz nie przyjmuje perspektywy prokuratora i sędziego wskazującego winnych i szafującego wyrokami, lecz stara się raczej oddać głos zamęczonym i pomordowanym, przywracając im nie tylko imiona i nazwiska, ale także rekonstruując ich losy – mówił w laudacji rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. Jacek Popiel.

Odbierając nagrodę, laureatka przyznała, że jej patron, ks. Stanisław Musiał SJ, był „kluczowy” dla rozpoczęcia jej drogi i pracy badawczej. – Oddałam się przez kilkanaście lat badaniu zwykłych ludzi, tam nie ma wielkich nazwisk, nie ma powszechnie znanych historii. Tam są zwykli ludzie, którzy przez lata budowali to miasto, budowali jego rzeczywistość, mieszkali na podhalańskich wioskach i tak naprawdę ich rzeczywistość została zgładzona – mówiła o swoich badaniach nad przywróceniem pamięci o społeczności żydowskiej na Podhalu.

Karolina Panz podkreśliła rolę współpracy z projektem „Ludzie, nie liczby”, którego celem jest upamiętnianie nazwisk żydowskich mieszkańców Małopolski. – Dzięki temu urzeczywistniło się moje największe marzenie – w kamieniach zostały wykute imiona i nazwiska kilku tysięcy ludzi – mówiła o pomniku z wyrytymi imionami i nazwiskami 2866 żydowskich mieszkańców Nowego Targu, którzy zginęli w Holokauście w 1942 roku.

Przewodniczka turystyczna i edukatorka Wioleta Szczepocka została uhonorowana za podejmowanie inicjatyw społecznych na rzecz pojednania. Od lat organizuje na szeroką skalę pomoc humanitarną dla ponad 200 polskich Żydów na Białorusi, będąc dla nich często jedynym wsparciem. Mieszkając w latach 90. w Grodnie, pomagała im odnaleźć kulturowe i religijne korzenie, których pozbawiła ich władza radziecka – uczyła ich żydowskich piosenek, przybliżała zwyczaje religijne przodków. Pomagała też Żydom na terenie Ukrainy i Dagestanu.

W laudacji wiceprezydent Krakowa Bogusław Kośmider wskazywał zaangażowanie W. Szczepockiej w szerzenie wiedzy i podkreślał jej przekonanie o związku wiary chrześcijańskiej z obowiązkiem poznania dziejów narodu żydowskiego.

– Każdy z nas może zrobić wiele, jeśli chodzi o pojednanie, ponieważ jeśli nie ma pojednania, to obydwie strony cierpią, a życie jest kruche, dlatego warto żyć pełnią serca – mówiła laureatka, dziękując za wyróżnienie.

Nagrodę ustanowił Klub Chrześcijan i Żydów „Przymierze”. Jej fundatorami są Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, Prezydent Miasta Krakowa i Gmina Wyznaniowa Żydowska w Krakowie. Wyboru laureatów dokonuje kapituła, której przewodniczy Rektor UJ.

Ks. Stanisław Musiał SJ (1938-2004) był wytrwałym rzecznikiem dialogu chrześcijańsko-żydowskiego, konsekwentnie krytykował wszelkie przejawy antysemityzmu i ksenofobii, za co uhonorowano go m.in. Nagrodą im. Jana Karskiego i Poli Nireńskiej. Od 1981 roku był redaktorem „Tygodnika Powszechnego”, a w latach 1990-1991 zastępcą redaktora naczelnego.

Publikował także m.in. w „Gazecie Wyborczej”, „Wprost”, „Polin” i „Midraszu”. Ks. Musiał był autorem ważnej książki piętnującej grzech antysemityzmu pt. „Czarne jest czarne”.

Po jego śmierci, z inicjatywy krakowskiej społeczności żydowskiej, na cmentarzu żydowskim w Krakowie przy ul. Miodowej odsłonięto tablicę poświęconą jego pamięci.