Wręczenie Nagrody Orła Jana Karskiego Instytutowi Yad Vashem

W Teatrze Polskim w Warszawie odbędzie się 20 listopada uroczystość „Jan Karski. Dziedzictwo pamięci”, połączona z wręczeniem Nagrody Orła Jana Karskiego Instytutowi Yad Vashem. W tym roku przypada 25. rocznica śmierci Jana Karskiego, legendarnego kuriera z Warszawy i świadka Holokaustu.

Kapituła Nagrody Orła Jana Karskiego decyzję o uhonorowaniu Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holocaustu Yad Vashem uzasadnia trzema ważnymi rocznicami: zbliżającą się 80. rocznicą oswobodzenia niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady KL Auschwitz 27 stycznia 1945 r.; 20. rocznicą proklamowania przez Zgromadzenie Ogólne ONZ Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holocaustu, ustanowionego z inicjatywy więźnia Auschwitz, noblisty Elie Wiesela – honorowego prezesa Towarzystwa Jana Karskiego, laureata Nagrody Orła i członka jej Kapituły; a także przypadającą w tym roku 25. rocznicą śmierci Jana Karskiego.

Podczas uroczystości „Jan Karski. Dziedzictwo pamięci”, która 20 listopada o godz. 17.00 odbędzie się na Scenie kameralnej Teatru Polskiego w Warszawie, głos zabiorą m.in. naczelny rabin Polski Michael Schudrich, wieloletni szef Ligi Przeciw Zniesławianiu Abraham Foxman oraz przewodniczący Yad Vashem Dani Dayan, który odbierze wyróżnienie. Laudację na cześć tegorocznego laureata wygłosi ks. prof. Alfred Wierzbicki, filozof i etyk, członek kapituły nagrody. Wydarzenie poprowadzi Andrzej Seweryn, dyrektor naczelny Teatru Polskiego a zarazem honorowy członek Towarzystwa Jana Karskiego.

Wieczór zwieńczy recital młodego polsko-izraelskiego pianisty Yehudy Prokopowicza, przygotowany jako muzyczne upamiętnienie emisariusza Polskiego Państwa Podziemnego. Prokopowicz to młody polsko-izraelski artysta, urodzonego w 2005 r. w Netanii, który od kilku lat kształci się i koncertuje w Polsce. Wziął udział w tegorocznym XIX Konkursie Chopinowskim, docierając do III etapu i zdobywając uznanie jury oraz krytyków za interpretacje mazurków Chopina. Kształcił się m.in. w krakowskiej Akademii Muzycznej im. Krzysztofa Pendereckiego. Jego gra łączy precyzję techniczną z emocjonalną narracją, a sam artysta podkreśla, że w muzyce najważniejsze jest piękno.

Patronat honorowy nad wydarzeniem objęli marszałek Senatu Małgorzata Kidawa-Błońska oraz Prymas Polski abp Wojciech Polak. W Teatrze Polskim spodziewani są m.in. byli prezydenci Lech Wałęsa, Aleksander Kwaśniewski i Bronisław Komorowski. Organizatorzy podkreślają, że ważną rolę w uroczystości odegra młodzież szkolna, której – jak zauważają – wciąż brakuje solidnej znajomości postaci i przesłania Jana Karskiego. Wśród patronów medialnych wydarzenia jest Katolicka Agencja Informacyjna.

Waldemar Piasecki, przewodniczący Towarzystwa Jana Karskiego, zwraca uwagę, że mimo upływu lat przesłanie Karskiego pozostaje aktualne i wciąż wymaga przypominania. Jak podkreśla, „lekcji Karskiego nie odrobiliśmy za dokładnie”.

Nagroda Orła Jana Karskiego została ustanowiona 5 maja 2000 r. przez Jana Karskiego, legendarnego emisariusza Polskiego Państwa Podziemnego, świadka zagłady Żydów i profesora Uniwersytetu Georgetown. Karski określił ją jako wyróżnienie moralne, przyznawane osobom, instytucjom i narodom, które „godnie nad Polską potrafią się zafrasować” lub – jeśli Polakami nie są – „Polsce dobrze życzą”. Nagroda nie ma charakteru finansowego; jej istotą jest uhonorowanie odwagi, odpowiedzialności i działań na rzecz dobra wspólnego.

Po śmierci Karskiego kapitułę nagrody tworzą dotychczasowi laureaci oraz osoby powoływane przez Towarzystwo Jana Karskiego. Wśród uhonorowanych znaleźli się m.in. Elie Wiesel, Szimon Peres, Steven Spielberg, Tadeusz Mazowiecki, ks. Jan Zieja, Jechiel Dynowicz, Jacek Kuroń oraz liczne instytucje działające na rzecz praw człowieka, dialogu i pamięci. Nagroda ma charakter nieregularny – jest przyznawana jedynie wtedy, gdy kapituła uzna, że istnieje laureat w pełni odpowiadający jej idei.

Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holocaustu Yad Vashem, z siedzibą w Jerozolimie, jest centralną izraelską instytucją zajmującą się dokumentacją, badaniem i upamiętnieniem zagłady Żydów podczas II wojny światowej. Powołany został w 1953 r. na mocy ustawy Knesetu. Jego misją jest zachowanie pamięci o ofiarach Shoah, dokumentowanie losów społeczności żydowskich zniszczonych przez nazizm, edukacja o Holokauście oraz uhonorowanie tych, którzy nieśli pomoc prześladowanym – w tym przyznawanie tytułu „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”.

Yad Vashem prowadzi szeroko zakrojoną działalność badawczą, archiwalną i muzealną, gromadząc największy na świecie zasób dokumentów dotyczących zagłady Żydów. Jest także globalnym centrum edukacji o Holokauście, kierując swoje programy zarówno do Izraelczyków, jak i odbiorców na całym świecie. Instytucja współpracuje z muzeami, ośrodkami akademickimi, instytutami pamięci i organizacjami społecznymi, pełniąc rolę międzynarodowego autorytetu w badaniach nad Holocaustem.