„Wyzwania dla teologii i duszpasterstwa” – sympozjum na PWTW

Na Papieskim Wydziale Teologicznym w Warszawie odbyło się sympozjum naukowe dla wykładowców tej uczelni oraz członków Warszawskiego Towarzystwa Teologicznego. Na tytuł spotkania wybrano słowa „Wyzwania dla teologii i duszpasterstwa”. Jednym z poruszanych tematów były zagadnienia związane z synodem o rodzinie, jako wyzwaniem teologicznym i duszpasterskim.

Otwierając spotkanie rektor Papieskiego Wydziału Teologicznego w Warszawie ks. prof. Krzysztof Pawlina podkreślił, że żyjemy w czasach, w których oblicze ludzkiego świata i horyzonty poznania zmieniają się szybko i radykalnie. „Człowiek uzyskał tak wielką władzę nad życiem i przyrodą, jakiej nie miał nigdy przedtem. W wyniku tej władzy musi stawiać czoło nieznanym dotąd zagrożeniom totalnego zniszczenia siebie i planety” – mówił ks. prof. Pawlina. Rektor zauważył, że w tym rewolucyjnym czasie wiele stwierdzeń, które poprzednie pokolenia postrzegały jako gotowe odpowiedzi, dla większości współczesnych stało się pytaniami, a dotyczy to również dziedziny wiary. „Bóg postawił w nas w czasach, w których wiara wezwana została do wyjścia z domu pewników. Wielu wierzących wyruszyło na drogę poszukiwań, a młode pokolenie nie chce żyć w zasiedziałych tradycyjnych formach” – mówił dalej ks. prof. Pawlina. Dodał, że przybywa ludzi obojętnych, poszukujących, ludzi w drodze. „Jesteśmy teologami, a więc ludźmi, którzy mogą, a może powinni stanąć na drodze tych ludzi w drodze, odchodzących, szukających” – zwrócił się do uczestników sympozjum. Podkreślił, że spotkanie jest również okazją, by „wyjść może również z naszych zasiedziałych sposobów myślenia, pewników swoich wykładów, wyjść na szukanie szukających” – stwierdził.

Wykład wprowadzający, zatytułowany „Jaka teologia dzisiaj?” wygłosił o. prof. Dariusz Kowalczyk, jezuita, profesor Uniwersytetu Gregoriańskiego w Rzymie. Jak zauważył, by odpowiedzieć na tak postawione pytanie trzeba najpierw odpowiedzieć dla kogo chcemy uprawiać teologię. Podkreślił, że na fali odnowy soborowej wielu teologów, poniekąd słusznie powtarzało, że trzeba mówić do współczesnego człowieka współczesnym językiem, zrozumiałym. Problem polega na tym, zauważył o. Kowalczyk, że kiedy myślimy o współczesnym człowieku to trudno powiedzieć kim on jest. „Właściwie współczesny człowiek nie istnieje, istnieją ludzie , którzy żyją w dzisiejszych czasach, natomiast nie ma jakiegoś statystycznego kogoś, kto miałby jakieś statystyczne, słuszne oczekiwania wobec teologów i w związku z tym należałoby tworzyć tą a nie inną teologię” – podkreślił. Zauważył, że na Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie, gdzie wykłada, studiują studenci z ponad 120 krajów, którzy mają różne oczekiwania i zapatrywania. „Nie jest tak, że większość z nich lubi teologię współczesną, wręcz przeciwnie. Bardziej, szczególnie wśród kleryków amerykańskich, w modzie jest św. Tomasz czy Ojcowie Kościoła” – powiedział. Teolog zaproponował, by uprawiać teologię pluralistyczną, opartą na twardej metafizyce, także bardziej egzystencjalną, i tę zaangażowaną społecznie i politycznie. „Dopiero całość może stanowić odpowiedź dla współczesnych ludzi w zależności od kraju i kontekstu” – podkreślił o. prof. Dariusz Kowalczyk.

„Spór o dyscyplinę sakramentalną osób rozwiedzionych” starał się wyjaśnić ks. dr Wojciech Bartkiewicz. Naukowiec zauważył, że „średni wierni w Warszawie” to w 40 procentach wypadków osoba rozwiedziona. „Worek z rozwodami nam się rozsypał, współczesna kultura przestała wzmacniać trwałość związków małżeńskich, została tylko wiara, a ta bywa niestety słaba” – podkreślił. W tym kontekście zwrócił uwagę na kilka kwestii, które jego zdaniem warto przedyskutować. Podkreślił, że nie można pozostawić rozwodników samym sobie, to jego zdaniem gigantyczne wyzwanie duszpasterskie. Przyznał jednocześnie, że toczy się spór o jakość i formę duszpasterstwa osób rozwiedzionych. „Gigantycznym dylematem duszpasterskim jest też – zdaniem ks. dr. Bartkiewicza – sytuacja, w której niemal połowa wspólnoty to osoby, których pierwszy związek małżeński się rozpadł. Nie mniejszym wyzwaniem są osoby żyjące w konkubinacie, które wybrały taki styl życia, często z strachu przed konsekwencjami rozpadu związku małżeńskiego.

Kapłan zwrócił uwagę również na problem przygotowania do małżeństwa. Podkreślił, że istnieje pokusa wydłużenia tego czasu, podniesienia wymagań. Czy nie poszerzy to strefy konkubinatu? – zastanawiał się ks. dr Wojciech Bartkiewicz. Mówił również o formacji wczesnomałżeńskiej, która jest niezwykle istotna. Tymczasem Kościół wielokrotnie więcej inwestuje Kościół w formację młodych kapłanów niż młodych małżeństw.

Sympozjum na PWTW było również okazją, by ożywić istniejące od 1997 roku Warszawskie Towarzystwo Teologiczne, które powołał kard. Józef Glemp. Należą do niego kapłani, którzy posiadają przynajmniej doktorat z teologii, filozofii chrześcijańskiej, prawa kanonicznego lub katolickiej nauki społecznej. Towarzystwo podejmuje działalność naukowo-badawczą, dydaktyczną i wydawniczą. Organizuje sesje naukowe dla członków Towarzystwa, dla studentów oraz wszystkich zainteresowanych zgłębianiem treści nauk kościelnych. Sesje te mają charakter plenarnych debat oraz badań naukowych w zakresie poszczególnych sekcji, zrzeszających przedstawicieli różnych dyscyplin nauk kościelnych.

Stąd podczas sympozjum zaprezentowano najnowszy numer Warszawskich Studiów Teologicznych. To czasopismo naukowe wydawane przez Papieski Wydział Teologiczny w Warszawie. Jego pierwszy numer ukazał się w roku akademickim 1982/83. Ukazuje się dwa razy w roku. Wyniki swoich badań mogą publikować w nim prowadzący badania naukowe zarówno na Papieskim Wydziale Teologicznym w Warszawie, jak i w innych ośrodkach naukowych. Czasopismo udostępnia swe łamy teologom polskim reprezentującym wszystkie specjalności.