Z dala od Boga panuje prawo dżungli

W Lizbonie rozpoczęło się III Europejskie Forum Katolicko-Prawosławne. „Ważnym spotkaniem europejskiego ekumenizmu” nazwał je kard. Péter Erdő z Węgier, otwierając obrady, które potrwają do 8 czerwca. Ich tematem jest kryzys gospodarczy jako wyzwanie dla Europy.

– W tak trudnym czasie jak obecny, możliwość mówienia jednym głosem wobec europejskiego społeczeństwa jest pilną koniecznością i odpowiedzialnością, która chcemy z całą świadomością podjąć – zadeklarował przewodniczący Rady Konferencji Biskupich Europy (CCEE), która zorganizowała Forum. Jego zdaniem żyjemy na kontynencie, który w różnorodności historycznej i kulturowej ma jednak wspólne wszystkim krajom korzenie chrześcijańskie. Jednocześnie przed chrześcijanami stają wyzwania kulturowe i społeczne, które wymagają zajęcia wspólnego stanowiska. – Dziś od nas, pasterzy, wymaga się słów pomagających głębiej zrozumieć rzeczywistość, ale także zdolnych do przekazania nadziei – zauważył arcybiskup Ostrzyhomia-Budapesztu.

Metropolita Genadiusz z Sassimy, reprezentujący prawosławny Patriarchat Konstantynopola, zauważył, że modlitwa, wiara i nadzieja są jedynymi „narzędziami duchowymi”, jakie Kościoły mogą ofiarować osobom dotkniętym ubóstwem finansowym i społecznym, będącym wynikiem „bezprecedensowego w dziejach tego kontynentu” kryzysu gospodarczego. Wielu ludzi – przyznał hierarcha – szuka w kościołach pomocy, wsparcia moralnego i duchowej zachęty w przezwyciężaniu trudności.

Z kolei prawosławny metropolita Hiszpanii i Portugalii, Polikarp wskazał, że „bez swych chrześcijańskich i grecko-rzymskich korzeni Europa nie ma przyszłości”. Ubolewał, że starano się i wciąż się próbuje „zjednoczyć Europę głównie z gospodarczego punktu widzenia”. Tymczasem to nie euro jest „elementem jednoczącym”, lecz „nieśmiertelny duch chrześcijański i grecko-rzymski”.

Nawiązując do tematu Forum, hierarcha oświadczył, że „kryzys gospodarczy jest dzieckiem wielkich kryzysów: duchowego i moralnego, przez które przechodzi dziś ludzkość”. Odejście od zasad oraz wartości duchowych i moralnych na rzecz skupienia się na pieniądzu i bogactwie doprowadziło do negatywnych następstw w życiu społecznym, gdyż tam, gdzie brakuje hamulców i reguł postępowania, wzrasta nierówność społeczna. – Z dala od Boga nie istnieje prawdziwy dobrobyt ani spokój, ale panuje prawo dżungli. Żyjemy w czasach apostazji i musimy stawić czoło kryzysowi gospodarczemu, który jest doświadczeniem wzywającym do powrotu w ramiona Opatrzności Bożej – stwierdził metropolita Polikarp.

W referacie wprowadzającym w obrady kard. Erdő wskazał, że po okresie wielkiej prosperity, która skłaniała niektórych do myślenia, że wzrost gospodarczy będzie trwał bez przerwy, Europa stoi wobec kryzysu finansowego i gospodarczego, którego skutki odczuwają – w ten czy inny sposób – wszyscy. U jego podstaw są przyczyny nie tylko natury ekonomicznej, ale także etycznej, moralnej i antropologicznej. Dlatego powinien on stać się „wezwaniem do odpowiedzialności wszystkich za osobę ludzką”.

Przewodniczący CCEE przestrzegł, że „albo gospodarka i polityka zaczną wspierać ludzie życie i solidarne relacje między osobami i wspólnotami, albo kryzys się jeszcze pogłębi”. Dodał, że uwaga zwrócona na osoby, a szczególnie na ubogich i najbardziej potrzebujących, staje się troską o całe społeczeństwo. Nie można bowiem uzdrowić społeczeństwa, nie uzdrawiając jego członków. Dlatego „chrześcijanie zawsze są na pierwszej linii obrony osoby, rodziny i społeczeństwa” – wskazał prymas Węgier.

Jego zdaniem droga wyjścia z kryzysu nie prowadzi przez „odkrycie nowych mechanizmów gospodarczych lub finansowych, ani też przez wprowadzenie w życie zbioru idei wyprowadzonych z teoretycznego idealizmu”. Skoro „u podstaw kryzysu jest utrata zmysłu osoby i rodziny”, to rozwiązaniem powinno być postawienie osoby i rodziny w centrum interesów gospodarczych i polityki. Co więcej, to osoby i rodziny mają być aktorami całego życia społecznego – zaznaczył kard. Erdő.

Do Lizbony przybyli przedstawiciele episkopatów katolickich z różnych krajów Europy i Kościołów prawosławnych (patriarchatów: moskiewskiego, serbskiego, rumuńskiego, gruzińskiego, Kościołów: Cypru, Polski i Albanii). Na czele delegacji prawosławnej stoi metropolita Sassimy, Genadiusz z Patriarchatu Ekumenicznego, a katolickiej przewodniczy kard. Péter Erdő, przewodniczący CCEE i prymas Węgier.