Zadaniem edukacji jest budowa trwałej kultury wspólnotowej

„Zbudowanie trwałej kultury wspólnotowej naszego społeczeństwa jest jednym z najważniejszych zadań ogólnospołecznych i proces ten może zapoczątkować rozważnie opracowany, oparty na rzeczywistych wartościach, system edukacyjny” – zauważają członkowie Rady Społecznej przy Arcybiskupie Poznańskim w oświadczeniu nt. edukacji i wzorców osobowych nauczyciela i wychowawcy we współczesnym społeczeństwie.

Dwa teksty podczas konferencji prasowej w Auli im. Abp. Baraniaka zaprezentowali przewodniczący rady − prof. dr hab. Bohdan Gruchman, prof. dr hab. Tomasz Jasiński, prof. dr hab. Andrzej Legocki, autorzy oświadczenia pt. „Ogólnospołeczny, kulturowy i cywilizacyjny wymiar edukacji”, oraz ks. prał. dr Paweł Deskur, sekretarz rady.

„Edukacja to zadanie długofalowe, które powinno odwoływać się do busoli, jaką jest chrześcijaństwo. To model uniwersalny. Nie wolno pomijać wkładu chrześcijaństwa w rozwój europejskiej kultury i edukacji” ¬– zauważył prof. dr hab. Andrzej Legocki.

Zaznaczył, że dokument kładzie nacisk na elementy, które wiążą się z edukacją, a więc na kulturę i historię, a także na wartości narodowe i wychowanie. Podkreślił, że kształcenie specjalistów musi być zgodne z zapotrzebowaniem społecznym, ale młode pokolenie powinno być zdolne do twórczego przekazu i ukształtowane na światłych obywateli.

Autorzy dokumentu zwracają uwagę na znaczenie wiedzy ogólnohumanistycznej w procesie nauczania, uwzględniającej nauczanie łaciny i greki. Przekonują, że same programy edukacyjne winny mieć charakter otwarty z uwzględnieniem postępu technologicznego.

„Warte rozważenia jest przywrócenie nauczania kultury greckiej i łacińskiej z ich językami, przynajmniej w kształceniu o profilu humanistycznym. Dlatego tak ważne jest, aby wdrażanym programom edukacyjnym, przygotowującym uczniów do konkretnych zawodów, nadać charakter otwarty, połączony także z przekazywaniem wiedzy ogólnohumanistycznej” – czytamy w oświadczeniu Rady.

Rada Społeczna przy Arcybiskupie Poznańskim przypomina, że „niezmiennym podmiotem edukacji jest człowiek i to nie jako bierna cząstka społeczeństwa, lecz istota w pełnym wymiarze osobowości, wymagająca poszanowania jej niezbywalnych praw”.

W dokumencie Rada przestrzega przed edukacją nastawioną wyłącznie na osiąganie celów utylitarnych, która „traktuje człowieka jak narzędzie i deprecjonuje transcendentny wymiar ludzkiego życia”.

„Takiemu modelowi edukacji należy się stanowczo przeciwstawić. Podobnie zresztą jak zniweczeniu prawa człowieka do roztropnej edukacji poprzez złudne ideologie „wolności bez granic” – czytamy w oświadczeniu.

W dokumencie przypomniano też o roli rodziny, która „oprócz naturalnej funkcji wychowawczej przypisanej jej przez wielowiekową tradycję, powinna wykształcać u swoich najmłodszych członków także odruchy solidarności społecznej i pracy na rzecz innych, zwłaszcza tych, którzy są w potrzebie”.

Autorzy dokumentu podkreślają istotę integralnego wychowania chrześcijańskiego, przypominając jego elementy: ludzki – polegający na wychowaniu prawego człowieka, element duchowy – zawarty w odniesieniu się człowieka do Boga, intelektualny, w którym zawiera się nauczanie ogólnohumanistyczne, oraz przyuczenie do konkretnego zawodu.

Postulują, by współczesna edukacja była zakotwiczona w fundamentach chrześcijańskich.

„Model edukacji [winien być] zakotwiczony w fundamentach chrześcijańskich, nowoczesny w sensie podążania za postępem nauki, jednak respektujący tradycję historyczną narodu i wrażliwy na transcendentny charakter osoby ludzkiej” – czytamy w dokumencie Rady Społecznej przy Arcybiskupie Poznańskim.

Autorką drugiego oświadczenia „Nauczyciel i wychowawca w edukacji szkolnej” jest kurator oświaty w Poznaniu w latach 1990-1999 Grażyna Ziółkowska.

„Modele i programy mogą być najlepsze, ale najważniejszy jest nauczyciel, który musi wejść w osobistą relację dydaktyczną. Musi być przykładem erudyty i ważnym wzorcem moralnym uwrażliwiającym na chrześcijańskie idee, tak by kierować szkolnictwo na najlepsze tory” – zauważył prof. dr hab. Tomasz Jasiński.

Członkowie Rady w drugim tekście „wskazują też na potrzebę zapewnienia warunków rozwoju osobistego, „które poszerzyłyby przestrzeń dla sukcesu zawodowego większej liczbie profesjonalistów”.

„We współczesnym, coraz dynamiczniej pędzącym świecie, dotkniętym pragnieniem szybkiego materialnego sukcesu, rodzice oczekują od nauczycieli przede wszystkim wysokiej skuteczności nauczania przedmiotowego i według tego kryterium oceniają wartość zawodową pedagogów, mierzoną również miejscami w różnych rankingach i wynikami egzaminów. Jest oczywiste, że nauczyciele, by sprostać oczekiwaniom środowisk rodzicielskich, muszą coraz więcej wiedzieć i umieć” – napisano w dokumencie.

W skład Rady Społecznej przy Arcybiskupie Poznańskim wchodzą reprezentanci różnych środowisk życia naukowego, kulturalnego i społecznego, wśród nich są wybitni profesorowie Polskiej Akademii Nauk i poznańskich uczelni.