Chrześcijańska tożsamość Polski, Światowe Dni Młodzieży i problem uchodźców – były głównymi tematami zakończonego w sobotę 372. Zebrania Plenarnego Konferencji Episkopatu Polski. Specjalne, trzydniowe spotkanie zorganizowane z okazji 1050. rocznicy chrztu Polski miało miejsce w Gnieźnie i w Poznaniu – miastach będących kolebką polskiej państwowości.

W spotkaniu biskupów uczestniczył kard. Pietro Parolin, sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej, który był legatem papieskim na uroczystości jubileuszowe. Obecni byli też przedstawiciele innych episkopatów europejskich.

Wśród gości obrad byli m.in. nuncjusz apostolski w Polsce abp Celestino Migliore; prymas Węgier kard. Péter Erdő; kard. Seán Brady, prymas Irlandii, abp Światosław Szewczuk, zwierzchnik Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego; abp Gintaras Grušas, przewodniczący Episkopatu Litwy i abp Tadeusz Kondrusiewicz, przewodniczący Konferencji Biskupów Białorusi.

Powrót do korzeni

Obrady rozpoczęły się w Gnieźnie, gdzie zorganizowano część historyczną Zebrania, która miała służyć przyjrzeniu się dziedzictwu chrześcijaństwa w Polsce i spojrzeniu na obecne wyzwania. „Światło Ewangelii jest nie do ugaszenia” – powiedział KAI przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski tuż przed rozpoczęciem zebrania. Dodał, że pomimo oddziaływania nurtów sekularyzacyjnych, z optymizmem patrzy na przyszłość chrześcijaństwa w naszym kraju.

Z kolei abp Polak zaznaczył przed obradami: „Wracamy tu do korzeni, do źródeł i to jest nasza radość i wdzięczność. Dzisiejszy dzień jest podziękowaniem za łaskę chrztu świętego. To jest najważniejsze, co chcemy dzisiaj przeżyć” – powiedział KAI prymas Polski.

Wykład pt. „Dziejowe konsekwencje Chrztu Polski” wygłosił w Gnieźnie prof. Krzysztof Ożóg, kierownik Zakładu Historii Polski Średniowiecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego. – Wraz z chrztem Mieszka cały dorobek kultury śródziemnomorskiej, stał się udziałem Polan – ocenił historyk. Wskazał zasługi Chrztu Polski w rozwoju nauki, czego wyrazem są pierwsze uniwersytety i kolegia prowadzone przez Kościół.

Dzięki odważnej decyzji Mieszka w 966 roku wiara w Chrystusa stała się fundamentem rodzącej się Polski. Tak wyrosła chrześcijańska wspólnota narodowa Polaków, karmiąca się żywą wiarą od dziesięciu i pół wieków – powiedział prof. Ożóg. Zdaniem historyka bez fundamentu, jakim był chrzest nie byłoby Polski i jej wielkiego dziedzictwa.

– Mieszko usłyszał słowo Ewangelii i wypełniał je, budując swoje państwo na fundamencie Chrystusa i jego Ewangelii – podsumował mediewista podczas wykładu dla biskupów.

Wieczorem biskupi uczestniczyli w premierowym pokazie filmu „Mesco Dux Baptizatur” w reż. Macieja Pawlickiego. Jest to historia chrztu Mieszka widziana z perspektywy Amerykanina – historyka Philipa Steele z Idaho, zafascynowanego historią Polski. Steele uważa, że Polacy błędnie wierzą, że jedyną motywacją władców była zimna kalkulacja polityczna i cywilizacyjna. Historyk chce udowodnić tezę, że Mieszko przyjął chrzest, ponieważ uwierzył w Chrystusa.

„To piękny film, który pokazuje, że powinniśmy patrzeć głębiej, iść w stronę ducha i nie zatrzymywać się na wymiarze ekonomicznym czy politycznym” – powiedział KAI po pokazie abp Wojciech Polak.

Kościół wyjścia – przesłanie legata papieskiego

Następnego dnia biskupi obradowali już w Poznaniu. Przemawiając do polskiego Episkopatu kard. Pietro Parolin przypomniał, że Kościół w Polsce był światłem w ciemnościach, które niejednokrotnie ogarniały Europę. Zachęcił biskupów, by byli wierni postawie dialogu i spotkania „z każdym, bez żadnych wyjątków”, oraz by głosili Ewangelię wszystkim – bez niechęci i bez obaw.

Watykański sekretarz stanu cytował słowa z papieskiej adhortacji apostolskiej „Evangelii gaudium” mówiące o „Kościele wyjścia”, przywołując m.in. następujące stwierdzenie Franciszka: „Jest sprawą żywotną, aby Kościół, przyjmując wiernie wzór Mistrza, wychodził dzisiaj głosić Ewangelię wszystkim ludziom, w każdym miejscu, przy każdej okazji, nie zwlekając, bez niechęci i bez obaw. Radość Ewangelii jest dla całego ludu, nie może z udziału w niej wykluczać nikogo”.

Legat papieski zwrócił uwagę, że „miłość i służba Ojczyźnie budują się i przejawiają nie w relacji do elementów zewnętrznych lub politycznych”, ale znajdują swoje źródło w zakorzenieniu w Chrystusie, co dokonało się przez chrzest Polski. „Wasze zwycięstwo nie jest doczesne, ziemskie, ale jest zwycięstwem Zmartwychwstania” – podkreślił kard. Parolin.

Zachęcił następnie polskich biskupów, by byli wierni postawie dialogu i spotkania „z każdym, bez żadnych wyjątków, aby znajdować Boga, gdziekolwiek się objawi, nie tylko w naszych kręgach”. Życzył też biskupom aby szli „z pokorą i radością nie tylko przed swoim ludem, ale również wchodząc między lud i idąc za nim, aby pokazać serdeczność Boga, zwłaszcza względem tych, którzy z różnych powodów zostają z tyłu lub się oddalają”.

Rodzina – duszpasterski priorytet

Dostosowanie posynodalnej adhortacji „Amoris laetitia” do polskich realiów jest priorytetem duszpasterstwa rodzin – podkreślił ks. dr Przemysław Drąg. Dyrektor Krajowego Ośrodka Duszpasterstwa Rodzin (KODR) podkreślał centralną rolę parafii w duszpasterstwie rodzin. W tym celu KODR zamierza odpowiednio przygotować liderów rodzin i księży, którzy będą zainteresowani prowadzeniem „żywego duszpasterstwa parafialnego”.

Już w połowie maja odbędzie się ogólnopolskie spotkanie duszpasterzy rodzin, a pod koniec przyszłego miesiąca – duszpasterzy związków niesakramentalnych. Uczestnicy obydwu spotkań będą się zastanawiać nad wprowadzeniem konkretnych sugestii Franciszka do polskiej codzienności.

Ks. Drąg zwracał uwagę, że Kościół w Polsce wchodzi w fazę realizacji posynodalnej adhortacji „Amoris laetitia” do tutejszych realiów. W rozmowie z KAI ocenił, że najnowsza dokument stanowi potężny zastrzyk energii dla wszystkich duszpasterzy. Ale też wielkie wyzwanie dla duszpasterzy, bo – jak przyznał – „jeszcze wielu z nas nie zmieniło mentalności z tłumu na małą wspólnotę i rodziny, które są w potrzebie”.

Inną trudną sprawą jest zmierzenie się z mentalnością owego starszego brata z przypowieści o synu marnotrawnym – wskazał duszpasterz. Jego zdaniem przed całym Kościołem staje dziś pytanie o to „jak przestać oceniać, krytykować a wyjść do każdej rodziny, zwłaszcza do tych w sytuacjach trudnych czy wyjątkowych – z miłością, bez poczucia wyższości”.

Kolejną ważną rzeczą jest duszpasterskie towarzyszenie, zwłaszcza młodym małżeństwom, o czym mówi adhortacja a co KODR od lat stara się realizować. – wskazał ks. Drąg. Wyzwaniem dla duszpasterstwa rodzin jest doprowadzenie do tego, by rodzina stała się podmiotem, który ewangelizuje i innym mówi o miłości.

„Problem polega na tym, że wiele rodzin żyjących zgodnie z zasadami wiary nie chce zaangażować się w dawanie świadectwa o swoim związku, mówiąc np.: jeszcze nie jesteśmy gotowi” – zauważył ks. Drąg.

Wobec migracji – Ewangelia najważniejsza

W sprawie migrantów Kościół musi działać apolitycznie, a w zgodności z Ewangelią – mówił bp Krzysztof Zadarko. W swoim wystąpieniu delegat KEP ds. Imigrantów podsumował dotychczasowe wysiłki Kościoła na rzecz migrantów i uchodźców, szczególnie działalność Caritas, Kościoła w Potrzebie i innych organizacji. Wspierają one tych ludzi duchowo i, przede wszystkim, materialnie, tam na miejscu – w Iraku, Syrii oraz w obozach dla uchodźców w sąsiednich krajach.

Cała sprawa polega na szczegółowym przyjrzeniu się temu wyzwaniu i „mierzeniu siły na zamiary” – wskazał bp Zadarko, bowiem Polska nie ma ani porównywalnego np. z Włochami zaplecza, ani takiej liczby ludzi i organizacji wyspecjalizowanych w pomocy uchodźcom. „Niemniej, ten model na pewno godny jest dostrzeżenia i adaptacji w warunkach polskich” – zaznaczył biskup. Dodał, że jego przesłanie zostało dobrze przyjęte i wyraził nadzieję, że podczas kolejnych spotkań biskupów zostaną wypracowane konkretne rozwiązania.

W swoich działaniach – także tych na rzecz uchodźców – Kościół musi być wolny od jakichkolwiek „kontekstów” politycznych czy sondażowych. „Niezależnie od nastrojów społecznych i koncepcji politycznych różnych partii, głos Kościoła musi być wierny przede wszystkim Ewangelii – powiedział KAI bp Krzysztof Zadarko dodając, że wszyscy biskupi taki punk widzenia zaakceptowali.

Delegat KEP wyraził przy tym ubolewanie z powodu wyników sondaży opinii społecznych nt. uchodźców. W jego ocenie badania te dowodzą, że nastroje społeczne są tu „źle ustawione” to znaczy są zbyt zachowawcze.

Biskupi na ŚDM

O udziale biskupów w wydarzeniach centralnych Światowych Dni Młodzieży w Krakowie, w tym ich wsparciu w głoszeniu katechez dla młodych pielgrzymów mówił ks. Grzegorz Suchodolski. Sekretarz generalny Komitetu Organizacyjnego ŚDM zapoznał biskupów z przygotowaniami delegacji episkopatów z całego światu do przyjazdu w lipcu do Krakowa.

Do Krakowa na centralne wydarzenia ŚDM przybędzie ponad tysiąc biskupów z całego świata. Obecnie zarejestrowanych jest już 754, w tym 84 z Polski. Ks. Suchodolski ponowił zaproszenie, aby jeszcze więcej polskich biskupów towarzyszyło młodzieży w czasie lipcowego spotkania.

Do głoszenia katechez potrzebnych będzie bardzo wielu biskupów. Przewiduje się, że będą 63 miejsca głoszenia katechez w języku polskim przez trzy dni.

Spotkania katechetyczne w grupach językowych stanowią obok wydarzeń centralnych główną oś ŚDM. Komitet Organizacyjny ŚDM planuje 284 miejsca w 35 językach. W większości są to świątynie, ale także aule uniwersyteckie, kina, obiekty sportowe (hale, boiska, stadiony) oraz kilka placów otwartych.

Tematy katechez to: „To jest czas miłosierdzia!” (środa 27 lipca), „Pozwolić się dotknąć miłosierdziu Chrystusa” (czwartek 28 lipca) i „Panie, uczyń ze mnie narzędzie Twego miłosierdzia!” (piątek 29 lipca).

Duszpasterze Lednicy

Ojcowie Maciej Soszyński i Wojciech Prus zaprosili biskupów do udziału w tegorocznych Spotkaniach Młodych Lednica 2000 i zaprezentowali program wydarzenia, które już 4 czerwca odbędzie się na Polach Lednickich.

– 1050-lecie Chrztu Polski będzie bardziej indywidualnym podziękowaniem Bogu przez każdego z uczestników. Będzie to też dziękczynienie za 800-lecie istnienia Zakonu Dominikanów i 20-lecie Spotkań Młodych, w ramach którego wspomnimy też dzieło o. Jana Góry – podkreślił o. Wojciech Prus w rozmowie z KAI.

Zakonnicy opowiedzieli też o codzienności funkcjonowania ośrodka duszpasterskiego na Polach Lednickich. – To miejsce, które czerpie z całego bogactwa chrztu, gdzie co roku przyjeżdża tysiące młodych ludzi po to, by odnawiać się w sakramentach chrztu i bierzmowania – podkreślił o. Maciej Soszyński.

Podziękowali też polskim biskupom za dotychczasowe wsparcie organizacji Spotkań Młodych i zapewnili, że chcą kontynuować wyjątkowe dzieło ewangelizacyjne zapoczątkowane przez ojca Górę.

– Przyjechaliśmy tu, aby zaprosić biskupów na tegoroczną Lednicę. W tym roku spotkania młodych konkurują czasowo z kanonizacją o. Stanisława Papczyńskiego, więc wiemy już, że niektórzy nad Lednicę nie przyjadą. Dlatego jeszcze bardziej zależy nam na biskupim błogosławieństwie – powiedział w rozmowie z KAI o. Soszyński.

Śluby kościelne tylko w kościołach

O tym, że śluby kościelne powinny odbywać się tylko w kościołach – przypomniał podczas zebrania bp Adam Bałabuch. Przewodniczący Komisji ds. Kultu i Dyscypliny Sakramentów wskazał w rozmowie z KAI, że dużo zamieszania i wątpliwości powoduje zmiana prawa cywilnego, zgodnie z którą ceremonie zawarcia związku małżeńskiego mogą odbywać się poza urzędem. Coraz częściej w plenerze narzeczeni chcą organizować też śluby kościelne.

– Komisja jest zdania, że należy trzymać się miejsca świętego, jakim są kościoły. To właściwe miejsce do organizowania ceremonii, a przede wszystkim do udzielania sakramentów – powiedział bp Bałabuch.

Obradujący w Poznaniu biskupi dyskutowali też nad publikacją 41. wydania śpiewnika kościelnego autorstwa ks. Jana Siedleckiego. Zgodnie z propozycją komisji liturgicznej Episkopatu ma to być wydanie ogólnopolskie, zatwierdzone przez władze kościelne.

Przewodniczący Komisji KEP ds. Kultu i Dyscypliny Sakramentów przedstawił biskupom wskazania dotyczące kultu Najświętszej Maryi Panny. – Chcemy ujednolicić pewne praktyki związane z kultem Maryi, jakie pojawiają się w liturgii – powiedział KAI bp Bałabuch.

***

372. zebranie plenarne Konferencji Episkopatu Polski było częścią oficjalnych obchodów Jubileuszu 1050. rocznicy Chrztu Polski. Biskupi obradowali w dniach 14-16 kwietnia. Pierwszego dnia – w Gnieźnie, zaś w piątek i w sobotę – w Poznaniu.

Biskupi spotkali się w ramach jubileuszowych obchodów, na które złożyło się m.in. specjalne posiedzenie Zgromadzenia Narodowego, sobotnia Msza św. na Stadionie INEA a także szereg wydarzeń o charakterze religijnym, ewangelizacyjnym i kulturalnym.

W siedzibie Konferencji Episkopatu Polski w Warszawie odbywają się dwudniowe obrady polskich biskupów.

Autorami zdjęć są Paulina Matysiak i Grzegorz Boguszewski – fotoKAI.

Kwestia moralnej oceny zapłodnienia in vitro, dialog z Rosyjskim Kościołem Prawosławnym i pomoc dla ofiar powodzi – to główne tematy 352. Zebrania Plenarnego Konferencji Episkopatu Polski, które odbyło się w dniach 18-19 czerwca w Olszynie.

Biskupi omówili obecną debatę wokół problematyki in vitro. Abp Józef Michalik powiedział KAI tuż przed rozpoczęciem obrad, że taki punkt w programie obrad jest konieczny zwłaszcza po niedawnym komunikacie Rady Episkopatu ds. Rodziny i po tym kiedy – jak wyraził się przewodniczący KEP – „temat ten wywołał tyle szumu”.

„Osoby stosujące procedurę in vitro i z niej korzystające są zagrożone popełnieniem ciężkiego grzechu zrywającego więź z Bogiem i osłabiającego jedność z Kościołem Chrystusowym” – napisali biskupi w komunikacie dodając, że taki grzech „sprawia samowykluczenie z Komunii eucharystycznej aż do czasu otrzymania przebaczenia w sakramencie pokuty i pojednania”.

Hierarchowie zaapelowali do wszystkich odpowiedzialnych o przekazywanie pełnej prawdy o „procedurach medycznych obiektywnie niemoralnych”.

Satysfakcję z powodu gorącej debaty jaka toczy się w naszym kraju wokół in vitro wyraził w rozmowie z KAI abp Józef Michalik. Przewodniczący Episkopatu Polski ocenił, że ogólnonarodowa dyskusja wokół in vitro może spowodować pozytywną zmianę poglądów w tej sprawie podobnie, jak to miało miejsce przy dyskusji na temat aborcji. „Chodzi o to, żebyśmy postrzegali kwestie życia wedle zasad moralnych zaś wiedza tym zasadom nie zaprzecza lecz im pomaga” – podkreślił przewodniczący KEP.

Rzecznik Episkopatu zapowiedział dalsze rozmowy Kościoła katolickiego w Polsce z Rosyjskim Kościołem Prawosławnym. Pierwsze spotkanie przedstawicieli obydwu stron, które odbyło się w lutym w Warszawie, będzie kontynuowane z udziałem abp. Hilariona, który nie mógł w lutym przybyć do Warszawy z powodu trudności komunikacyjnych.

Spotkanie z udziałem metropolity, który jest, jak zaznaczył ks. Kloch, „numerem dwa” w hierarchii Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, odbędzie się 24 czerwca w Sekretariacie Episkopatu Polski w Warszawie. Na konferencji prasowej Sekretarz generalny KEP bp Stanisław Budzik z nadzieją mówił o perspektywach tego dialogu dodając, że jego fundamentem jest chrześcijańska powinność szacunku wobec drugiego człowieka i miłość bliźniego.

Biskupi omawiali także stan pomocy dla powodzian. Rzecznik Episkopatu ks. dr Józef Kloch zaznaczył, że pomoc potrzebna będzie być może nawet przez lata. Raport na temat dotychczasowej pomocy i planów na przyszłość przedstawił biskupom dyrektor Caritas Polska ks. dr Marian Subocz. Dotychczas Caritas Polska przekazała na potrzeby poszkodowanych 14 milionów zł., z czego 3 miliony przekazała jedna tylko diecezja tarnowska.

„Kościół nie może odstąpić od prawa do obecności krzyża w sumieniach ludzi i w przestrzeni publicznej” – napisali biskupi w specjalnym stanowisku. Ogłoszono je w związku z procesem jaki odbędzie się 30 czerwca przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka. Dotyczy on odwołania się Włoch od wyroku tegoż Trybunału zakazującego umieszczania krzyża w szkołach publicznych.

Jednym z tematów obrad były prześladowania, jakie spotykają współczesny Kościół w różnych częściach świata. Za kilka dni przybędzie do Polski biskup z Pakistanu, który omówi sytuację tamtejszych chrześcijan. „Pamiętamy także Ziemię Świętą, Irak i Turcję, gdzie ostatnio zginął biskup katolicki” – zaznaczył ks. Kloch.

W piątek 18 czerwca wieczorem, podczas uroczystej Mszy św. w olsztyńskiej katedrze pw. św. Jakuba w Olsztynie, biskupi wspólną modlitwą zamknęli Rok Kapłański w Polsce. Wzorem kapłana pozostaje zawsze Chrystus Dobry Pasterz – powiedział w homilii kard. Józef Glemp.

Prymas-senior wskazywał przykłady polskich kapłanów, którzy, w ślad za Chrystusem, oddawali swoje życie za powierzoną im Bożą owczarnię. Wspomniał świętych: Wojciecha, Stanisława, Andrzeja Bobolę, 108 beatyfikowanych męczenników II wojny światowej i ks. Jerzego Popiełuszkę. Zaznaczył, że także dziś zdarza się, iż kapłani ponoszą śmierć służąc w różnych częściach świata.

Z wdzięcznością i uznaniem mówił kard. Glemp o hierarchach obchodzących tego dnia 60. rocznice przyjęcia święceń kapłańskich: kard. Henryku Gulbinowiczu i bp. Julianie Wojtkowskim. Wspomniał także o wielkiej pracy duszpasterskiej obecnego metropolity warmińskiego, abp. Wojciecha Ziemby, który obchodził 43. rocznicę święceń kapłańskich.

Kard. Stanisław Dziwisz, przewodniczący Komisji KEP ds. Duchowieństwa poprowadził uroczyste odnowienie przyrzeczeń kapłańskich. Zgromadzonych w olsztyńskiej konkatedrze wiernych kard. Dziwisz zachęcił do modlitwy za duchownych. „Módlcie się także za nas – biskupów, abyśmy wiernie wypełniali urząd apostolski, który został nam niegodnym powierzony i wśród nas byli żywym wizerunkiem Chrystusa, Dobrego Pasterza, Nauczyciela i Sługi wszystkich” – mówił metropolita krakowski.

Podczas Eucharystii zabrzmiała „Missa Pro Pace” pochodzącego z Warmii Feliksa Nowowiejskiego w wykonaniu Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej i Olsztyńskiego Chóru Kameralnego „Collegium Musicum”. Podczas Mszy św. wystąpiła również Schola Wyższego Seminarium Duchownego „Hosianum”.

Z okazji 600-lecia bitwy pod Grunwaldem, obradujący w Olsztynie biskupi polscy odwiedzili w sobotę późnym popołudniem pole bitwy. Odmówili tam modlitwę za poległych pod Grunwaldem, o pokój i za narody Europy. Modlitwie przewodniczył metropolita warmiński abp Wojciech Ziemba.

O przebiegu bitwy i etosie rycerskim opowiadał biskupom kleryk Wyższego Seminarium Duchownego „Hosianum” w Olsztynie Mariusz Grankowski. Alumn seminarium warmińskiego od ośmiu lat jest członkiem Drużyny Rycerskiej Komturii Ostródzkiej i czynnie bierze udział w turniejach i inscenizacjach rycerskich.

„Grunwald to bardzo ważny fragment tego, co Ojciec Święty Jan Paweł II nazywał polską pamięcią i tożsamością” – napisał w homilii, jaką miał wygłosić podczas Mszy św. 15 lipca w 600. rocznicę bitwy pod Grunwaldem biskup polowy Tadeusz Płoski, który zginął w katastrofie pod Smoleńskiem.

Zaznaczył w niej, że nade wszystko do symboli i tradycji zwycięstwa pod Grunwaldem należy pieśń „Bogurodzica”, którą rycerze śpiewali bezpośrednio przed rozpoczęciem boju.

Biskup Płoski podkreślił, że zarówno w wojnie z Krzyżakami 1409-1411, jak też w samej bitwie pod Grunwaldem brali udział liczni polscy duchowni. Należał do nich przede wszystkim ks. Mikołaj Trąba, wybitny mąż stanu, podkanclerz Królestwa Polskiego, który kilka lat później został arcybiskupem gnieźnieńskim i prymasem Polski. „To właśnie on był współautorem, a prawdopodobnie nawet autorem planu strategicznego wojny z zakonem krzyżackim” – przypomniał biskup polowy. Dodał, że geneza i korzenie Ordynariatu Polowego Wojska Polskiego, sięgają wspaniałych tradycji rycerskich sprzed wieków, także bitewnego pola chwały pod Grunwaldem w 1410 roku.

W niedzielę we Fromborku polscy biskupi uczcili 750-lecie Warmińskiej Kapituły Katedralnej oraz postać Mikołaja Kopernika.

Komunikat z Zebrania Plenarnego KEP