Zmarł ostatni purpurat mianowany przez Pawła VI

W wieku 95 lat zmarł 14 grudnia w São Paulo arcybiskup senior tego miasta kard. Paulo Evaristo Arns. Kilka dni temu trafił on na oddział intensywnej terapii miejscowego szpitala w z objawami zapalenia oskrzeli i niewydolności nerek. Był ostatnim żyjącym kardynałem mianowanym jeszcze przez bł. Pawła VI (w 1973 r.).

„Uwielbiajmy i dziękujmy Najwyższemu i Wszechmocnemu Bogu, Dobremu Pasterzowi za 95 lat życia Dom Paulo, za 76 lat jego konsekracji zakonnej, za 71 lat kapłaństwa, 50 lat biskupstwa i za 43 lata kardynalatu. Wysławiajmy Boga za dary, jakimi obdarzył Zmarłego, i które umiał on dzielić z braćmi. Wychwalajmy Boga za świadectwo życia franciszkańskiego Dom Paulo oraz za jego odważne zaangażowanie w obronie godności ludzkiej i niepodważalnych praw każdej osoby” – napisał w oświadczeniu, po śmierci swego poprzednika, jego następca w São Paulo kard. Odilo Pedro Scherer.

Podziękował również Bogu za „osobisty przykład i szczególną uwagę, jaką ten gorliwy pasterz maluczkim, ubogim i strapionym”. Kardynał wyraził przekonanie, że „Dom Paulo cieszy się obecnie w niebie i otrzymał owoc swej nadziei, jaką pokładał w Bogu”.

Przyszły kardynał urodził się 14 września 1921 w Forquilhinha na terenie municypium (gminy) Crisciúma w stanie Santa Catarina na południu Brazylii (diecezja Tubarão) jako piąte z 13 dzieci. Na chrzcie otrzymał imię Paulo. Jeden z jego braci również został księdzem, a 3 spośród 7 jego sióstr wstąpiły do klasztorów. On sam wstąpił do zakonu franciszkańskiego, przyjmując imię Ewaryst (Evaristo); 10 grudnia 1943 złożył śluby wieczyste, a 30 listopada 1945 został wyświęcony na kapłana. W latach 1941-53 studiował w różnych seminariach, instytutach i uniwersytetach w Brazylii, we Francji i w Europie Zachodniej oraz w USA i Kanadzie.

Po święceniach pracował duszpastersko oraz wykładał (m.in. język i literaturę francuską) w szkołach i uczelniach swego zakonu, był też doradcą regionalnym w czasie Kampanii Doskonalenia Nauczania Średniego, prowadzonej przez Ministerstwo Oświaty i Kultury (1955-57). Był też wiceprowincjałem franciszkanów, zajmował się działalnością dziennikarską.

2 maja 1966 Paweł VI mianował go biskupem pomocniczym archidiecezji São Paulo; sakrę nominat przyjął 3 czerwca tegoż roku. Za swe motto bp Arns przyjął słowa „Ex spe in spem” (Z nadziei w nadzieję). 22 października 1970 papież mianował go arcybiskupem tej wielkiej liczebnie jednostki kościelnej, a na konsystorzu 5 marca 1973 włączył go w skład Kolegium Kardynalskiego.

Jako biskup, a następnie kardynał, hierarcha brał udział w wielu ważnych wydarzeniach Kościoła zarówno w swoim kraju, jak i powszechnego, m.in. w kilku zgromadzeniach Synodu Biskupów, zgromadzenia ogólnych biskupów Ameryki Łacińskiieja, także w dwóch konklawe w 1978: najpierw w dniach 23-26 sierpnia, które wybrało Jana Pawła I, a następnie 14-16 października, na którym wybrano Jana Pawła II. 9 kwietnia 1998, ponad 76-letni hierarcha ustąpił z urzędu arcybiskupa São Paulo. 12 grudnia 2012 Senat Brazylii przyznał 91-letniemu wówczas purpuratowi Nagrodę im Dom Heldera Câmary jako obrońcy praw człowieka.

Emerytowany arcybiskup São Paulo był jedynym żyjącym jeszcze kardynałem, mianowanym przez Pawła VI i miał najdłuższy staż w Kolegium Kardynalskim. Jednocześnie trzeba pamiętać, że również papież-senior Benedykt XVI otrzymał oznaki godności kardynalskiej z rąk papieża Montiniego (27 czerwca 1977), ale jako papieża nie uwzględnia się go w wykazach kardynałów.

Kolegium Kardynalskie liczy obecnie 227 członków, w tym 120 mających prawo udziału w konklawe. 22 z nich powołał Jan Paweł II, 54 – Benedykt XVI i 44 – Franciszek. Wśród 107 purpuratów-nieelektorów jest 72 mianowanych przez Jana Pawła II, 24 – przez jego następcę i 11 – przez Franciszka.

Najstarszymi wiekowo kardynałami są obecnie Kolumbijczyk José Pimiento Rodríguez (18 II 1919), Libańczyk Nasrallah Pierre Sfeir (15 V 1920) i Szwajcar Gilberto Agustoni (26 VII 1922), najmłodszymi zaś – Środkowoafrykańczyk Dieudonné Nzapalainga (ur. 14 III 1967), Tongańczyk Soane Patita Paini Mafi (ur. 19 XII 1961) i Urugwajczyk Daniel Fernando Sturla Berhouet SDB (4 VII 1959). Najdłuższy staż w Kolegium Kardynalskim ma obecnie kard. Roger Etchegaray, mianowany kardynałem 30 czerwca 1979. Ponadto należy pamiętać, że Benedykta XVI mianował kardynałem Paweł VI dnia 27 VI 1977 a Franciszka – św. Jan Paweł II w dniu 21 II 2001.ao