„Znaki z góry” – od wielkopostnych rekolekcji do formacji ewangelizatorów

„Znaki z góry” – cykl wielkopostnych rekolekcji z udziałem młodzieży, duszpasterzy i abp. Grzegorza Rysia organizowanych w archidiecezji łódzkiej, to ciekawa inicjatywa ewangelizacyjna. U jej początków stała chęć podtrzymania w pandemii kontaktu z uczestnikami „Areny Młodych”, największego w Polsce wydarzenia ewangelizacyjnego dla młodzieży. Ale być może będzie to też szansa na uformowanie liderów ewangelizacyjnych. – Na sercach leży nam umożliwienie spotkania w jednym miejscu osób wielu charyzmatów, aby z tego doświadczenia czerpać w przyszłości – mówi KAI ks. Paweł Bogusz z Wydziału Duszpasterstwa Młodzieży łódzkiej kurii biskupiej.

Od „Areny Młodych”…

Odbywające się w każdą niedzielę Wielkiego Postu spotkania z młodzieżą pt. „Znaki z góry” skierowane są do każdego, kto uczestniczył lub chce w przyszłości zaangażować się w tworzenie największego w Polsce wydarzenia ewangelizacyjnego dla młodzieży, jak nazywana jest „Arena Młodych”. W tym roku ze względu na pandemię wydarzenie to nie mogło się odbyć.

Pomysłodawcą „Areny Młodych” był metropolita łódzki abp Grzegorz Ryś. W tej inicjatywie zaproponował swoiste wyjście do młodych, aby poruszyć ich serca a dzięki temu doprowadzić do odnowy ich relacji z Bogiem i Kościołem. – Pan Bóg chce się z nimi zmierzyć na Atlas Arenie i chce nam zaproponować takie zapasy, w których będziemy zwycięzcami i jako zwycięzcy wyjdziemy z tych zapasów kimś kompletnie nowym – mówił w ub. roku abp Ryś, zapraszając młodych do udziału w „Arenie Młodych”.

„Arena Młodych” to zgromadzenie liczące w ubiegłych latach nawet kilkanaście tysięcy uczniów szkół podstawowych (klasy VII-VIII) i ponadpodstawowych, którzy w ramach swoich rekolekcji wielkopostnych mieli okazję spotkać się wspólnie na modlitwie, refleksji biblijnej, wysłuchać konferencji i świadectw swoich rówieśników, ale także odnowić swoją wiarę poprzez sakrament pokuty, adorację Najświętszego Sakramentu i odnowić przez wspólną Eucharystię.

…do „Znaków z góry”

Do tej formuły nawiązuje cykl „Znaki z góry”, który rozpoczął się w pierwszą niedzielę Wielkiego Postu. Miejscem kolejnych spotkań jest kościół pw. Matki Boskiej Wspomożycielki Wiernych, znajdujący się pod opieką księży salezjanów.

– Inicjatywa spotkań wielkopostnych „Znaki z góry” zrodziła się z chęci spotkania z wolontariuszami „Areny Młodych”. Zaostrzenie obostrzeń jesienią ubiegłego roku uniemożliwiło zaproszenie wolontariuszy, a kiedy obostrzenia zostały częściowo zniesione, szukaliśmy nowej przestrzeni do spotkania z młodymi posługującymi w poprzednich latach w trakcie rekolekcji. Cykl spotkań był również odpowiedzią na brak możliwości zorganizowania „Areny Młodych” w takiej formie jak znana nam dotychczas – w łódzkiej Atlas Arenie dla kilkunastu tysięcy uczniów ze szkół podstawowych i ponadpodstawowych – informuje KAI ks. Paweł Bogusz kierujący Wydziałem Duszpasterstwa Młodzieży łódzkiej kurii biskupiej.

Skąd tytuł „Znaki z góry”? – Inspiracją była jedna z rozmów z młodymi, którzy podkreślali, że dzisiaj otaczamy się i komunikujemy wieloma znakami, symbolami – zdecydowanie częściej niż kiedyś. Wskazali tu wszechobecne emotikony, symbole różnych firm (logotypy) oraz symbole związane z różnymi wydarzeniami, ruchami i organizacjami – wyjaśnia ks. Paweł Bogusz.

Jednak – dodaje – okazuje się, że często ta skrótowa forma komunikacji jest nie do końca albo nieopatrznie zrozumiana. Potrzeba czasem wyjaśnień. – I analogicznie pomyśleliśmy sobie, że w liturgii i w ogóle w Kościele jest obecnych bardzo dużo znaków, których nie rozumiemy, albo nie zatrzymujemy się przy nich. Stąd pomysł, by Wielki Post tak bogaty właśnie w symbolikę przeżyć również pod kontem odkrywania tych właśnie „Znaków z góry” – dodaje kapłan.

Wydarzenie ma formę hybrydową – w kościele fizycznie może uczestniczyć 80 osób (co tydzień prowadzone są zapisy na stronie katecheza.lodz.pl), poza tym można dołączyć online – dzięki transmisji na kanale archidiecezji łódzkiej na YouTube, na Facebooku oraz poprzez stronę archidiecezja.lodz.pl.

Na każde spotkanie składa się konferencja głoszona przez duszpasterza młodzieży w oparciu o czytania z Pisma Świętego, spotkania młodych w grupach oraz Eucharystia pod przewodnictwem abp. Grzegorza Rysia. Metropolita spotyka się też z młodymi i odpowiada na ich pytania lub z nimi dialoguje.

Temat każdego spotkania nawiązuje do czytanej w trakcie Eucharystii Ewangelii. Liturgia Słowa w trakcie „Znaków góry” pochodzi z roku liturgicznego A, mimo iż obecnie obowiązują czytania roku B. Wybór tekstów roku A nawiązuje do Kościoła starożytnego, który właśnie tymi tekstami przygotowywał osoby dorosłe do chrztu, co koresponduje z celem naszych spotkań – odnowieniem przyrzeczeń chrzcielnych w trakcie Liturgii Wigilii Paschalnej – wyjaśnia ks. Paweł Bogusz.

Kształtować relacje z Bogiem

Młodzi słuchają wielkopostnych nauk, uczą się wyrażać swoje wątpliwości dotyczące kształtowania relacji z Bogiem i tego, jak o tym rozmawiać zarówno z osobami wierzącymi, jak i niewierzącymi. Zdobywają też wiedzę potrzebną do odpowiadania na najbardziej obecnie palące i trudne pytania, jakie ich rówieśnicy mogą im zadać.

„Czasem Wielki Post kojarzy nam się tylko z wyrzeczeniami, pokutą, zakazami; że jest to czas smutny, ponury; czas, w którym Kościół nawołuje do opuszczenia głowy i niczego więcej. Tymczasem dla nas, chrześcijan, jest to czas łaski i szansy. (…) Symbol popiołu może nam w tym pomóc. Od roku trwamy w dziwnym czasie. (…) Okazuje się, to wszystko, o czym marzymy i myśleliśmy, że mamy nad tym władzę, jest prochem, nie istnieje. Czas Wielkiego Postu jest momentem, aby się zastanowić czy nie odnaleźć Pana Boga, czy do Niego nie wrócić. Dobrze się wtedy zastanowić, co dalej z moim życiem? Trwanie w przeszłości jest hamulcem. Możemy podjąć decyzję jak się skończy pandemia czy gdy miną mrozy… Ale Pan Jezus zaprasza nas do podjęcia decyzji tu i teraz” – mówił w jednej z pierwszych konferencji ks. Jarosław Życki, proboszcz parafii św. Jana Chrzciciela w Świnach, opiekun duchowy Stowarzyszenia Formacji Chrześcijańskiej „Sercówka”.

Druga część spotkania to spotkania w grupach młodzieży z duszpasterzami. Każda grupa wypracowuje m.in. serię pytań do abp. Grzegorza Rysia, który w kolejnej części na nie odpowiada. – Ksiądz arcybiskup mierzy się z pytaniami i odpowiedziami młodych, nierzadko bardzo trudnymi, a także komentuje Ewangelię podczas Eucharystii – informuje ks. Bogusz.

Fot. Archidiecezja Łódzka

„Pomysł spotkania był m.in. taki, aby porozmawiać o tym, co dla nas, młodych, jest czasem trudne w Kościele” – mówiła jedna z uczestniczek spotkania. Wiktoria z Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży odpowiadała, czego młodzi dziś nie rozumieją w Kościele.

„Ostatnie wydarzenia powodują, że młodzi trochę gubią się w świecie. Co innego słyszą w reklamach, co innego mówią im rodzice, co innego mówią katecheci. Osoba niewierząca zapytała mnie ostatnio, dlaczego nie umiemy postawić jasnej granicy między Kościołem a polityką” – mówiła.

Młodzi pytają m.in. o politykę

Abp Ryś został zapytany m.in. o to, dlaczego Kościół nie odciął się wyraźnie od formułowanych przez polityków, w kontekście jesiennych protestów aborcyjnych, apeli o ochronę kościołów. „Dlaczego nikt wyraźnie nie powie, że Kościół nie potrzebuje obrony ze strony polityki? – pytała metropolitę Natalia, jedna z uczestniczek spotkania.

„Dwa dni po tym apelu odbyło się spotkanie Rady Stałej Episkopatu, po którym wydaliśmy oświadczenie, że Kościół nie potrzebuje żadnej obrony poza tą, jaką mogą mu dać ludzie, którzy w nim są. Tylko, że jedno zdanie polityka, nagłaśniane przez wszystkich, jest łatwiej odbierane niż oświadczenie wydane w imieniu całego Kościoła, które nie zostało nagłośnione” – odpowiedział abp Ryś.

Sam arcybiskup zapytał natomiast uczestniczki spotkania: „Jestem tu już prawie cztery lata. Kiedy słyszałyście z moich ust jakiekolwiek polityczne kazanie? A jakie są poglądy politycze innego biskupa diecezjalnego, bp. Edwarda Dajczaka? A abp. Szala?”. – Jaka jest skala tego uwikłania Kościoła w politykę? Tak jak wy, jestem absolutnie przekonany, że Kościół powinien zostać z polityki „wywikłany”; że to Kościołowi bardzo szkodzi. Jest też w Kościele formą lenistwa, bo działanie narzędziami politycznymi jest przeciwne do działania środkami ewangelicznymi, które są ubogie. Te środki, które dał Kościołowi Pan Jezus, są ubogie. To jest słowo, sakramenty, doświadczenie życia wspólnego w Kościele. A ponieważ są ubogie, to bardzo często wydają nam się nieskuteczne. Pokusa jest od IV w., gdy cesarz Konstantyn przyjął chrzest i zaczął się dla Kościoła czas raz większego, raz mniejszego związku z władzą – przypomniał.

Młode uczestniczki sesji pytań z abp. Rysiem wskazywały też na wyzwania wiążące się z głoszeniem własnego świadectwa w środowiskach często nieprzychylnych Kościołowi. – Bardzo wiele osób w obecnym świecie jest niewierzących. Spotykamy się w grupach społecznych, które Pana Boga mają za kogoś, kto nie istnieje. Boimy się tej oceny, boimy się dawać konkretne świadectwo – mówiła Wiktoria. Dodawała też, że w pandemii pojawiło się lenistwo przyzwyczajenia do mszy online, gdyż łatwiej sięgnąć po laptop niż kształtować bezpośrednio swoją relację z Bogiem.

Abp Ryś podziękował za odwagę opisywania przeszkód nie zewnętrznych, ale wewnętrznych w tej relacji. – Znacznie łatwiej jest recenzować rzeczywistość i mówić, w czym nie jest chrześcijańska i dlaczego jest trudno. O wiele trudniej jest spojrzeć w siebie i powiedzieć, co mi we mnie przeszkadza. To jest cenniejsze, bo nad tym, co jest we mnie, mogę popracować i coś zmienić. Pytanie, na ile mogę zmienić to, co jest dookoła mnie. Niektóre sprawy ode mnie zależą, inne nie – wyjaśnił.

Z kolei podczas przedostatniego spotkania z młodymi ludźmi abp Ryś, analizując odpowiedzi na pytania podczas pracy w grupach, tłumaczył, że wiara nie jest wyłącznie światopoglądem czy systemem moralnym, który porządkuje nasze postrzeganie świata. Wiara ma być przede wszystkim osobistym spotkaniem z Bogiem. Wówczas łatwiej jest człowiekowi w życiu, ponieważ ma obok siebie Jezusa. Doświadczenie Boga pozwala żyć inaczej, czyli lepiej.

Abp Ryś odpowiada na pytania młodych | Znaki z góry #4 | Łódź 2021 https://t.co/jiE9w7rDWh przez @YouTube

— Archidiecezja Łódzka (@ArchLodz) March 16, 2021

Miejsce dla poszukujących

Czy dalekosiężnym celem inicjatywy „Znaki z góry” będzie formacja liderów ewangelizacyjnych, którzy wyruszą poza granice archidiecezji łódzkiej? Każde z wydarzeń organizowanych przez Wydział Duszpasterstwa Młodzieży naszej archidiecezji ma na celu przede wszystkim spotkanie osób z różnych środowisk i wspólnot i każde wpisuje się w misję ewangelizacyjną – odpowiada ks. Paweł Bogusz.

Jego zdaniem, bardzo ważna dla organizatorów inicjatywy jest także obecność tych, którzy jeszcze nie znaleźli swojego miejsca w Kościele. – Z doświadczenia wiemy, że wejście na spotkanie grupy oazowej czy scholi parafialnej „z ulicy” bywa trudne, dlatego szczególnie na sercach leży nam umożliwienie spotkania osób wielu charyzmatów w jednym miejscu, aby z tego doświadczenia czerpać w przyszłości. Formacja liderów ewangelizacyjnych jest dalekosiężnym celem, jednakże również wybrzmiał on w trakcie przygotowań do rekolekcji w łódzkiej Atlas Aremsznie – dodał kapłan.

Na tegorocznej „Arenie Młodych”, której termin zaplanowany był na początek Wielkiego Postu, pośród różnych grup posługujących w trakcie wydarzenia mieli być także ewangelizatorzy. Spotkania przygotowujące liderów ewangelizacyjnych do „Areny Młodych” miały rozpocząć się we wrześniu ub. roku, jednak z uwagi na pandemię nie było takiej możliwości. – Nie zamierzamy jednak poprzestać jedynie na planach i mamy nadzieję, że w momencie ustabilizowania się sytuacji epidemiologicznej rozpoczniemy spotkania formacyjne dla przyszłych ewangelizatorów „Areny Młodych” i nie tylko, na których obecne będą także osoby uczestniczące w cyklu spotkań „Znaki z góry” – zapewnia duszpasterz.

28 marca odbędzie się ostatnie spotkanie z tego cyklu. Rozpocznie się na parkingu przy Wyższym Seminarium Duchownym w Łodzi (ul. ks. I. Skorupki), a następnie przeniesie się do katedry, aby tam młodzi wzięli udział w liturgicznym przeżywaniu Niedzieli Palmowej.

Głównymi organizatorami spotkań „Znaki z góry” jest „WDoMu” – Wydział Duszpasterstwa Młodzieży Archidiecezji Łódzkiej we współpracy z Wydziałem Katechetycznym Kurii Metropolitalnej Łódzkiej. Współorganizatorami spotkań są m.in. Ruch Światło-Życie Archidiecezji Łódzkiej, Duszpasterstwo Akademickie Piątka i Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży z parafii pw. Świętych Archaniołów Michała, Gabriela i Rafała i Aleksandrowie Łódzkim.

Fot. Archidiecezja Łódzka