Zwoleń: krypta Kochanowskich udostępniona dla zwiedzających

Krypta, w której spoczywają szczątki Jana Kochanowskiego, została udostępniona zwiedzającym. W niedzielę, 24 czerwca w kościele Podwyższenia Krzyża Świętego w Zwoleniu na Mazowszu odbyło się jej uroczyste otwarcie połączone z inauguracją działalności Centrum Regionalnego przy Nekropolii Jana Kochanowskiego.

Mszę świętą celebrował abp Zygmunt Zimowski z Rzymu. Przybyli także biskupi radomscy Henryk Tomasik i Stefan Siczek. Władze Mazowsza reprezentowali marszałek Adam Struzik i jego zastępca Leszek Ruszczyk. Medalem „Pro Masovia" uhonorowano proboszcza ks. Bernarda Kasprzyckiego, który podjął się trudnego zadania pozyskania środków unijnych na prace remontowo-konserwatorskie przy miejscowym kościele.

– Dzisiejsza uroczystość każe nam wspomnieć z szacunkiem zacną rodzinę Kochanowskich i ich dom rodzinny – mówił w homilii abp Zimowski. – Dom ten uczył i wychowywał, nagradzał i karał, groził i obdarowywał poetę.

Abp Zimowski podkreślił, że "rodzina bogata w cnoty, przykładna, potrafi być ogromnym bogactwem dla pojedynczego człowieka, dla wspólnoty, Kościoła, społeczeństwa i Ojczyzny". Dodał, że rodzina jest środowiskiem życia i miłości. – Potrafi rzeczywiście ukształtować te podstawowe cnoty, które tworzą naród, takie jak wzajemny szacunek, miłość wzajemna, szacunek do starszych, promowanie i umiłowanie życia na każdym etapie jego rozwoju. Rodzina może wychować do wielkiej solidarności i jeśli będzie silna jednością, będzie również w stanie stawić czoła wyzwaniom ekonomicznym naszego czasu. Solidarność między rodzinami, między starszymi i młodymi jest w stanie przezwyciężyć także najtrudniejsze chwile, jakie dzisiaj przeżywamy, jakich doświadczamy również w naszej Ojczyźnie. Tak więc z Mediolanu płynie do Europy i świata wielkie przesłanie o rodzinie jako bogactwie dla społeczeństwa – mówił biskup senior diecezji radomskiej.

Przypomniał też, że Jan Paweł II z okazji 400. rocznicy śmierci Jana Kochanowskiego w 1984 r. napisał do biskupa Edwarda Materskiego: „Dziękując Bogu za dzieło poetyckie Jana Kochanowskiego, myślimy z wdzięcznością o tym wielkim zbiorowym dobru, jakie stanowi polska kultura. Kultura dzięki której zachowaliśmy jako naród własną tożsamość i własną suwerenność. W tym wspólnym dobru szczególnie doniosłą rolę spełniała i wciąż spełnia wielka literatura narodowa… Twórczość Jana Kochanowskiego stanowi szczególne, niejako symboliczne świadectwo trwającej od wieków, zwłaszcza w dziełach największych naszych twórców, więzi „ziemi z niebem”, poezji z religią. Najobszerniejsze dzieło poety, owoc ponad dziesięcioletnich trudów to Psałterz Dawidów, wspaniały przekład Psalmów, który przyjęli do swych praktyk religijnych zarówno katolicy, jak i protestanci. Na nim uczyły się artystycznego kunsztu pokolenia nie tylko polskich poetów”.

– Zabierzmy ze sobą z tej rodzinnej uroczystości zwoleńskiej odpowiedzialność za polską rodzinę, za przekazywanie wiary w rodzinie, rodzinną modlitwę, niedzielne uczestnictwo we Mszy św., odpowiedzialność za Ojczyznę, za patriotyzm, który był tak bliski Janowi z Czarnolasu i umiejmy go przekazywać młodemu pokoleniu, a do tego zapewne przyczyni się ta odnowiona świątynia z kryptą Jana Kochanowskiego, jak również centrum regionalne poświęcone wielkiemu człowiekowi tej ziemi – zakończył abp Zimowski.

Prace przy krypcie rodu Kochanowskich w zwoleńskim kościele wykonano w ramach projektu unijnego z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego. Całość prac pochłonęła prawie 8 mln zł. Ks. Bernard Kasprzycki, proboszcz parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Zwoleniu powiedział, że bez wsparcia unijnego, przeprowadzenie prac byłoby niemożliwe. Krypta Kochanowskich została osuszona, założono oświetlenie, wybudowano wentylację, przebudowano wejście i klapę, tak aby było bezpieczne dla zwiedzających. – Obok sarkofagu będzie można oglądać starą nagrobną płytę mosiężną oraz krzyż – mówi ks. Kasprzycki.

Wyremontowano również wnętrze świątyni. Założono w niej ogrzewanie podłogowe, położono nową, granitową posadzkę. Wymieniono instalację elektryczną, założono nowy system nagłośnieniowy i przeciwpożarowy. Odnowiono starą polichromię w prezbiterium i na suficie nawy głównej. Z kolei w zmodernizowanej zabytkowej plebanii utworzono Regionalne Centrum przy Nekropolii Jana Kochanowskiego. Można tam oglądać: kielich Hieronima Kochanowskiego z 1661 r., XVII-wieczny barokowy ornat z aplikacją – herbem Korwin, XVIII-wieczne monstrancje, kielichy, pacyfikały oraz zabytkowe księgi i obrazy – przedmioty o ogromnej wartości historycznej.

Krypta rodu Kochanowskich to pomysł wielkiego poety renesansu. Pochował on w podziemiach swoich rodziców i wystawił im nagrobek. Ciekawostką jest to, że szczątki poety pozbawione są głowy, gdyż 29 kwietnia 1791 r. Tadeusz Czacki wszedł do grobu Kochanowskich, znalazł trumnę Jana i zabrał z niej czaszkę. Po około pięciu latach przekazał ją w darze księżnej Izabeli Czartoryskiej. Aktualnie jest ona przechowywana w zbiorach muzeum Czartoryskich w Krakowie.

Koszt prowadzonych prac w zwoleńskim kościele to prawie 8 mln zł, z czego wsparcie unijne wynosi prawie 6,5 mln zł. Kościół w Zwoleniu należy do najstarszych zabytków sakralnych w regionie, a jego historia jest związana z historią rodu Kochanowskich. Pierwotnie był drewniany. Wybudowano go najprawdopodobniej pod koniec XIV w. z fundacji Jana Cielątko, łożniczego królewskiego. Drewniana świątynia spłonęła w 1559 r., a w jej miejsce kilka lat później wzniesiono nowy kościół – murowany. Około 1610 r. z fundacji Adama Kochanowskiego, bratanka poety Jana Kochanowskiego, dobudowano do niego kaplicę rodzinną.