Żydzi w Powstaniu Warszawskim – wspólna walka o wolność

Gdy 1 sierpnia 1944 roku Warszawa stanęła do walki z niemieckim okupantem, wśród powstańców znaleźli się także Żydzi – w tym ocalali z powstania w getcie warszawskim. Ich udział w Powstaniu Warszawskim to świadectwo odwagi i solidarności w obliczu wspólnego wroga, a także ważny rozdział w relacjach polsko-żydowskich.

Żydzi w szeregach powstańczych

Powstanie Warszawskie, trwające od 1 sierpnia do 2 października 1944 roku, było zrywem, w którym walczyli nie tylko Polacy, ale także Żydzi, którzy przetrwali Zagładę. Szacuje się, że w Warszawie ukrywało się wówczas kilkanaście tysięcy Żydów, często pod fałszywymi tożsamościami. Wielu z nich, wychodząc z kryjówek, dołączyło do walk, nie zważając na ryzyko ujawnienia swojego pochodzenia. Wśród nich byli członkowie Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB), tacy jak Marek Edelman czy Icchak Antek Cukierman, którzy po powstaniu w getcie w 1943 roku kontynuowali walkę w strukturach Armii Ludowej (AL).

Bohaterowie z getta

Szczególną grupą byli ocalali z powstania w getcie warszawskim, które wybuchło w kwietniu 1943 roku. Ci, którzy przeżyli tragiczne walki, jak Cywia Lubetkin czy Symcha Ratajzer-Rotem („Kazik”), nie wahali się chwycić za broń ponownie. Na przykład pluton ŻOB, działający w ramach AL, był jedyną stricte żydowską formacją w powstaniu, ale wielu Żydów walczyło także w szeregach Armii Krajowej (AK), mimo nieufności niektórych oddziałów.

Wyzwolenie Gęsiówki

Jednym z najbardziej symbolicznych wydarzeń było wyzwolenie obozu koncentracyjnego Gęsiówka przez batalion AK „Zośka” 5 sierpnia 1944 roku. Uwolniono wówczas 348 żydowskich więźniów, głównie z Węgier, ale także Polaków, którzy natychmiast dołączyli do powstańców. Wśród nich byli Dawid Goldman, Henryk Lederman i Henryk Poznański, którzy zginęli w walkach, walcząc ramię w ramię z polskimi towarzyszami. Akcja ta pokazała solidarność w obliczu wspólnego celu – walki z okupantem.