Żywiec: rocznica wysiedleń sprzed 75 lat

Dziś przypada 75. rocznica „Saybusch Aktion” – akcji masowych wysiedleń ludności Żywiecczyzny przez niemieckich hitlerowców. W opinii historyków akcja wysiedleńcza była jednym z najtragiczniejszych wydarzeń w dziejach tego regionu.

Hitlerowcy wysiedlili w sumie około 20 tys. Polaków. „Wysiedlani mogli zabrać ze sobą jedynie drobny sprzęt, koce i ubrania oraz zapas żywności na trzy dni. Mieszkańcy Żywiecczyzny przewożeni byli na Lubelszczyznę i Kielecczyznę” – wyjaśnia historyk, Tomasz Terteka, rzecznik żywieckiego magistratu.

W ramach „Saybusch Aktion" Niemcy wysiedlili mieszkańców 35 wsi z terenu powiatu żywieckiego. Wiele osób, zwłaszcza dzieci, zmarło z głodu i wycieńczenia. W 1945 roku część mieszkańców powróciła do swoich domostw. Zastali oni zniszczone i zrabowane gospodarstwa.

Wśród ofiar akcji wysiedleńczej była rodzina urodzonego w Radziechowach bp. Tadeusza Pieronka. W czasie II wojny światowej przeżył on rozstanie z rodzicami, którzy zostali wysiedleni w okolice Zamościa. Sam schronił się wtedy u wujka, który był proboszczem w pobliskich Kętach.

Operacja o kryptonimie „Saybusch Aktion”(Akcja Żywiec) rozpoczęła się 22 września 1940 r, a następnego dnia wyruszył z dworca w Żywcu pierwszy transport ludzi pozbawionych prawa do pozostania w swoich domach. Podstawą do wszczęcia wysiedleń na Żywiecczyźnie był dekret Adolfa Hitlera o umocnieniu niemczyzny z 7 października 1939 r. Miał on na celu stworzenie nowych niemieckich obszarów osiedleńczych poprzez wysiedlenie innych grup narodowościowych.

Wysiedlenia z Żywiecczyzny trwały do 14 grudnia 1940 r. Odpowiedzialny za nie był Obergruppenfuehrer SS Erich von dem Bach Zelewski, który osobiście objeżdżał wysiedlane wsie, a później witał niemieckich kolonistów. Jako pierwsi zostali wysiedleni mieszkańcy Jeleśni i Sopotni Małej.

Kilka dni temu w żywieckim LO im. M. Kopernika uczniowie mogli wysłuchać wykładu „Aktion Saybusch – wysiedlenie mieszkańców Żywiecczyzny przez okupanta niemieckiego 1940 -1941”, który wygłosił dr Mirosław Sikora z katowickiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej. Wykładowi towarzyszyła ekspozycja przygotowana przez IPN.